Nieuwe ziekte kan ook oude bekende zijn

Het webinar handelde over opkomende ziekten. Daar lag dan direct al de vraag: wat zijn opkomende ziekten? Volgens Gauger, onderzoeker aan de Iowa State University, kunnen dat ook virussen of bacteriën zijn die al lang aanwezig zijn. Maar doordat ze steeds veranderen, kunnen ze opnieuw voor problemen zorgen.

Volgens Rossow, die het voorkomen van ziekteverwekkers nauwgezet volgt als onderzoeker bij het Minnesota Veterinary Diagnostic Laboratory, is griep een duidelijk voorbeeld van een ziekte die steeds opnieuw voor problemen zorgt, net als PRRS. Ook Streptococcus suis is soms een tijdje minder aanwezig en komt dan toch weer terug.

Aanvoer van nieuwe dieren

Dat oude bekenden terugkomen, komt onder andere omdat er op varkensbedrijven steeds sprake is van aanvoer van nieuwe dieren die nog niet goed beschermd zijn tegen de ziekteverwekkers.

Een recente min of meer nieuwe ziekte is PED. Dat virus was er volgens Rossow al langer, maar niet in de Verenigde Staten. 'Het zorgde voor grote problemen in 2013 en 2014. PED heeft daarbij laten zien hoe snel een nieuwe verwekker zich kan verspreiden en hoe belangrijk het is om te zorgen voor een goede monitoring en diagnose.'

Vinger aan de pols

De sector moet zich goed bewust zijn van de risico's dat nieuwe ziekten binnen kunnen komen of 'oude bekenden' opnieuw voor problemen kunnen zorgen. Daartoe is het volgens Gauger en Rossow nodig dat varkenshouders voortdurend de vinger aan de pols houden. Ze moeten monitoren welke ziekteverwekkers er op hun bedrijf aanwezig zijn en welke ziekteverschijnselen ze veroorzaken.

Bij afwijkingen van die verschijnselen is het zaak te onderzoeken of er sprake is van een nieuwe ziekteverwekker of dat het toch een bekende verwekker is. Daartoe is het nodig om in overleg met de dierenarts en het laboratorium te zorgen voor de juiste monsters: bloed, weefsels of andere monsters en ook de manier van monstername is van belang. Anders zijn de ziekteverwekkers niet te vinden.

Nieuwe technieken

Bij het vinden van ziekteverwekkers zijn nieuwe technieken van belang. Gauger noemt bijvoorbeeld de whole genome sequencing, waarbij de complete genetische code van een ziekteverwekker wordt bepaald en metagenomic next-generation sequencing waarmee meerdere ziekteverwekkers tegelijk zijn op te sporen.

Met deze nieuwe technieken is te zien of een bekende ziekteverwekker is veranderd en voor problemen zorgt of dat er een ziekteverwekker van buiten het bedrijf binnen is gekomen.

Porcine sapovirus

Soms leidt het zoeken wel tot een nieuwe ziekteverwekker. Zo kent Rossow een geval van diarree bij zogende biggen waarbij het geen PED of delta coronavirus bleek te zijn. In dit geval was het porcine sapovirus de oorzaak. Dit virus komt al langer voor bij varkens, maar veroorzaakt meestal geen problemen. Andere voorbeelden van opkomende ziekteverwekkers zijn het circovirus type PCV3 of nieuwe varianten van PCV2.