Mycoplasma op uw bedrijf? Stel de ernst vast!

Infecties met Mycoplasma hyopneumoniae (M. hyo) behoren tot de meest voorkomende luchtwegaandoeningen bij varkens. M. hyo is de veroorzaker van enzoötische pneumonie. De bacterie veroorzaakt een longontsteking die voornamelijk voorkomt in de voorste kwabben van de longen. Enzoötische pneumonie wordt daarom ook wel topkwabpneumonie genoemd. De economische gevolgen van een M. hyo infectie zijn fors.

Bedrijven kunnen rekenen op groeivertraging, ongelijke groei en een verhoogde voederconversie. Varkens met M.hyo blijken ook een verhoogde gevoeligheid te hebben voor andere longaandoeningen. M. hyo blijkt varkens extra vatbaar te maken voor andere longziektes als APP.

Mycoplasma hyopneumoniae veroorzaakt een longontsteking die zich vooral lokaliseert ter hoogte van de voorste longdelen (zones boven de stippellijn). Op de afbeelding hierboven ziet u de longen van het varken, vanaf de rug.

Droge, niet-productieve hoest tijdens het opjagen

Mycoplasma problemen komen het meest voor bij vleesvarkens. U herkent Mycoplasma aan de droge, niet-productieve hoest die vooral hoorbaar is wanneer de varkens worden opgejaagd. De symptomen verspreiden zich meestal traag over het koppel en duren vaak lang. De ernst van de klinische symptomen is afhankelijk van de infectiedruk, de ziekteverwekkende eigenschappen van de aanwezige M. hyo stam (of stammen) en de aanwezigheid van andere bacteriële en/of virale co-infecties. Natuurlijk spelen ook bedrijfsvoering- en omgevingsfactoren een belangrijke rol.

Mycoplasma infecties zijn vaak niet de enige infecties die bij varkens voorkomen. Meestal zijn er naast Mycoplasma nog andere bacteriële en/of virale luchtwegaandoeningen op het bedrijf aanwezig zoals PRRS, griep, PCV2, APP. M. hyo is dan één van de ziekteverwekkers in het Porcine Respiratory Disease Complex (PRDC). Het is een verzamelnaam voor verschillende ziektekiemen en omgevingsfactoren die de longgezondheid van varkens aantasten. Bij deze gecombineerde infecties zijn de klinische symptomen vaak ernstiger, met grotere schade als gevolg.

PCR-test voor Mycoplasma

De aanwezigheid van M. hyo bacteriën in de luchtwegen en longen kan aangetoond worden door middel van PCR onderzoek. Bij levende dieren kan dit het best door middel van tracheo-bronchiaal swabs of longspoelingen. Bij dode dieren (autopsie of aan de slachtlijn) kan de bacterie door middel van PCR onderzoek, maar ook door middel van weefselonderzoek, opgespoord worden in stukjes long.

Bloedonderzoek naar Mycoplasma minder geschikt

Het is mogelijk om afweerstoffen tegen M. hyo op te sporen in het bloed. Het praktisch nut hiervan is eerder beperkt, aangezien afweerstoffen pas aantoonbaar zijn vanaf ongeveer zes weken na de infectie en veel M. hyo infecties zich pas later in de afmestfase voordoen. Daarnaast worden de meeste varkens gevaccineerd tegen Mycoplasma en is het onmogelijk om een onderscheid te maken tussen afweerstoffen opgebouwd na vaccinatie of na infectie.

De voordelen van longonderzoek in het slachthuis

Vleesvarkens groeien snel en leven kort. Longontsteking is daarom duidelijk zichtbaar na de slacht. Longletsel en littekens zijn met het blote oog zichtbaar (zie foto's hierboven en -onder). Varkenshouders kunnen longonderzoek bij hun varkens laten doen volgens een gestandaardiseerde methode aan de slachtlijn. Dit onderzoek geeft een indicatie over de mate waarin M. hyo op het bedrijf een rol speelt.

Zo kan worden vastgesteld dat door M. hyo een verharding van het longweefsel is opgetreden met paarse tot grijze gebieden met een vlezig aspect. Deze delen van de long kunnen zich niet meer vullen met lucht en zijn bijgevolg niet meer functioneel. De verharding van het longweefsel kan waargenomen worden drie tot twaalf weken na de infectie. Ze zeggen daardoor iets over de leeftijd waarop de infectie plaatsvond.

De letsels bevinden zich hoofdzakelijk in de voorste longkwabben, zoals aangeduid in bovenstaande figuur. Ze verdwijnen na twaalf tot veertien weken met vorming van littekens die zichtbaar zijn als groeven (zgn. fissuren). Longonderzoek geeft veel informatie over de ernst en leeftijd waarop Mycoplasma voorkomt op uw bedrijf. Het geeft handvaten voor de effectieve aanpak.

Conclusie

Vermoed u luchtwegproblemen en/of achterblijvende productieresultaten die kunnen wijzen op de aanwezigheid van Mycoplasma? Denkt u dat uw huidige Mycoplasma controleprogramma niet voldoende effectief is? Dan kan een longonderzoek aan de slachtlijn duidelijk maken of en in welke mate letsels aanwezig zijn. Hoewel de letsels sterk suggestief zijn voor een M. hyo infectie, zijn ze niet specifiek voor M. hyo.

Andere ziekteverwekkers kunnen vergelijkbare letsels veroorzaken. Het aantonen van M. hyo-achtige letsels op longen van slachtvarkens levert dus een waarschijnlijkheidsdiagnose. Om echt zeker te zijn dat de letsels effectief veroorzaakt worden door M. hyo, kan er bijkomend laboratoriumonderzoek uitgevoerd worden, waarbij de M. hyo bacterie in de long wordt aangetoond.

Wilt u schade door Mycoplasma beperken? Praat erover met uw dierenarts of neem contact op met Ceva Santé Animale.