Bescherming voor en door de zeug

Het begint allemaal met een goede gelten opfok. Quarantainebeleid, adaptatie en vaccinaties zijn maar enkele van de zaken waar rekening mee moet worden gehouden om de langleefbaarheid van zeugen te verzekeren. Ook aan de huisvesting, voermanagement en het klimaat dient de nodige aandacht te worden besteed. Wat betreft de vaccinatie en de preventie van ziektes zijn er tal van vaccins op de markt en vaak is het moeilijk om door het bos de bomen nog te zien.

De meest gestelde vraag is: op basis waarvan bepaalt u uw vaccinatieschema en kiest u een vaccin?

Hieronder de belangrijkste aspecten op een rijtje:

Relevantie

Alvorens de zeugen gevaccineerd worden, is het nuttig om te weten wat u kunt verwachten na de implementatie van de vaccinatie. Het is dan ook belangrijk om te weten wat er speelt op het bedrijf en welke kiemen aanwezig zijn. Uiteraard kan aan de hand van een diagnose betrekkelijk snel worden gesteld of er klinische symptomen zijn, denk daarbij aan de typische huidletsels van vlekziekte, diarree bij de pasgeboren biggen en het voorkomen van mummies rond werpen. Maar sluimerende ziekten, zoals PRRS, griep, Glässer en Bordetella, die het algemene welzijn van de zeugen en biggen aantasten, zijn niet altijd met het blote oog te diagnosticeren.

Ook de bescherming, die via de biest wordt doorgegeven aan de biggen om bijvoorbeeld diarree te voorkomen, is niet altijd eenvoudig vast te stellen. Er zijn verschillende technieken nodig om een betrouwbare diagnose te stellen. Daarnaast speelt het tijdstip van vaccineren een grote rol. Als zeugen twee tot vier weken voor werpen gevaccineerd worden is de concentratie afweerstoffen het hoogst in de biest. Willen we de zeugen beschermen tijdens de dracht, is het beter om de zeugen te vaccineren voorafgaand aan de inseminatie.

Veiligheid

Vaccineren wekt een immunologische reactie op, waardoor de zeugen beschermd worden tegen de ziekte waarvoor ze geënt worden. Neveneffecten, die soms kunnen optreden na vaccinatie, dienen mild en van voorbijgaande aard te zijn. Soms zien we in de praktijk toch nog eens hevige entreacties ontstaan, zoals lusteloosheid, voer laten staan of een temperatuursverhoging tot koorts. Menig varkenshouder noemt dit normaal of ervaart dit zelfs als positief, omdat men dan het gevoel heeft dat het vaccin zeker goed zijn werk doet. Deze entreacties zijn tegenwoordig echt niet meer nodig én kunnen zelfs geld kosten!

Werkgemak

Er zijn verschillende opties om het vaccinatiebeleid aangenamer te maken en meer arbeidsvreugde te creëren. Denk bijvoorbeeld aan het combineren van bepaalde vaccins, waardoor er minder prikken moeten worden gegeven, of aan het gebruik van de intradermale naaldloze toepassing met de Hipradermic®, waardoor er helemaal geen naalden meer aan vaccineren te pas komen. Deze manier van toedienen biedt veel voordelen; het vaccineren gaat sneller en het is veel veiliger omdat er geen naalden kunnen afbreken. Ook worden zo prik accidenten vermeden en kunnen ziektes niet overgedragen worden via de naald. Daarnaast bevordert het ook het dierenwelzijn.

Effectiviteit

En tot slot, niet onbelangrijk, wilt u goede resultaten behalen met de vaccinatie. Om na te gaan of de vaccinatieprocedure goed verloopt kan gekeken worden naar de hoeveelheid vlekziekte antistoffen in het bloed van de zeugen. Voor deze ziekte is er een goede kwantitatieve test beschikbaar, waarbij er een duidelijke stijging van antistoffen optreed na vaccinatie. Als we deze stijging niet opmerken, moet er gekeken worden waar het misloopt rondom het vaccineren. Wordt het vaccin wel goed bewaard en voorbereid, klopt de techniek van injecteren, en wordt het vaccin op het juist moment toegediend om tot een optimale werking te kunnen komen?

Maar de oplossing zit niet altijd in een flesje. Voor bijvoorbeeld PRRS moeten we de bioveiligheid en het management grondig onder de loep nemen. Voor geboortediarree moeten we ook het klimaat, de omgeving, de biestproductie, het voer, het reinigings- en ontsmettingsproces en het kraamstalmanagement in het algemeen van naderbij bekijken.

Het vergeten van de zoekbeer bij vaccinatie tegenover Parvo of vlekziekte kan er ook voor zorgen dat de infectie op het bedrijf in stand gehouden wordt en dat er ondanks vaccinatie toch nog doorbraken zijn. Maar het begint al bij de gelten, als de adaptatie niet met de nodige zorg gebeurt kan dit voor problemen zorgen. Een dubbele basisenting, in alle rust, is een must om verdere vaccinaties te laten aanslaan.