Flinke daling antibioticagebruik stemt tot tevredenheid

Alleen de konijnensector laat volgens de rapportage van de Autoriteit Diergeneesmiddelen (SDa) in 2022 met 32,4 procent een nog grotere daling van het antibioticagebruik zien dan de 23,8 procent van de varkenssector.

De varkenssector, konijnensector en ook de vleeskuikens zitten nu op het laagste gebruik sinds de start van de monitoring.

Plan van aanpak werkt

De varkenssector laat zien dat een plan van aanpak van de hoogst gebruikende bedrijven werkt. Het plan van de sector is effectief en werkbaar en mede de oorzaak van de flinke daling in 2022. Daarnaast werkt de sector aan de bioveiligheid op de bedrijven ter preventie van infectieziekten in het algemeen. Vanwege de dreiging van Afrikaanse varkenspest is dit een speerpunt van de sector.

De varkenssector heeft door de flinke daling al voldaan aan de afspraken die de minister met de sector heeft gemaakt over de reductiedoelen.

Europese regels

Sinds 2022 is er een Europese diergeneesmiddelverordening van kracht. Het is per 2024 verplicht om het antibioticagebruik en de verkoop van kalkoenen, pluimvee, runderen en varkens te verzamelen. Nederland voldoet hier al aan. Vanaf 2027 geldt de verplichting voor alle voedselproducerende dieren en vissen en vanaf 2030 ook voor gezelschapsdieren en pelsdieren. De minister gaat hierover met de betreffende sectoren en partijen in gesprek.

Vanuit Europa geldt er verder de verplichting tot de aanpak van antibioticaresistentie. Het landbouwministerie werkt samen met het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat aan een Nationaal Actieplan Antimicrobiële resistentie 2024-2030. Het wordt eind 2023 aan de Tweede Kamer toegezonden.

Mens

Europa heeft al een lijst opgesteld van antibiotica die zijn gereserveerd voor de mens. Voor dieren en producten afkomstig van dieren die uit derde landen worden geïmporteerd geldt dat deze antibiotica niet mogen worden gebruikt bij deze dieren en producten uit derde landen. Ze mogen daarbij ook niet zijn gebruikt als groeibevorderaar.

Vanuit de Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) is er verder een lijst met antibiotica die kritisch zijn voor het gebruik in de humane sector. Het gebruik van antibiotica die laatste redmiddel zijn voor inzet bij de mens, de fluorochinolonen en derde- en vierdegeneratiecefalosporinen is in Nederland bij dieren opnieuw laag in 2022.

Colistinegebruik daalt

Sinds 2019 heeft de WHO colistine ook op deze lijst gezet. Het gebruik van colistine is na een daling in 2021 in 2022 verder afgenomen met 28,2 procent. Het ligt nu op het laagst gemeten niveau. De gezamenlijke aanpak van overheid en sectoren om het gebruik van colistine terug te dringen werpt dus zijn vruchten af.

Wel benadrukt Adema het belang van het verder actief verlagen van het gebruik van colistine en andere polymyxinen. Een onderzoek naar de verantwoorde toepassing van colistine in de varkens- en pluimveesector is in de afrondende fase. Daarnaast wordt gewerkt aan een verplichte gevoeligheidsbepaling voorafgaand aan de inzet van polymyxinen.