Lupinevarken domineert de Grote Markt

Duurzame aanpak geeft meerwaarde voor de hele keten

Kleine gegrilde worstjes met een likje mosterd en nekspek met zuurkoolsalade van het lupinevarken. Dat serveerden Annechien Ten Have en chef Marco Westmaas (Hotel Elzenduin, Ter Heijde aan zee) in de stand van Kiemkracht op de Grote Markt in Groningen. Pal voor het stadhuis werden daar afgelopen zondag de wandelaars van de zesde Tocht om de Noord ontvangen. Voor hen was zelfs de rode loper uitgerold. Met de worstjes en het nekspek werd het eerste lupinevarken van varkenshouderij Ten Have-Mellema in Beerta gepromoot. Mogelijk ook een omslag in de Nederlandse varkenshouderij.

“Het is niet echt het eerste varken,” verklapt Annechien, “want dat hebben we al geserveerd tijdens de parlementaire barbecue op het Binnenhof in Den Haag om het begin van het reces te vieren.” Of onze parlementariërs toen begrepen hebben dat het om een ‘niet normaal varken’ ging, staat nog te bezien, maar de wandelaars snapten het in ieder geval wel. De Tocht om de Noord is een wandelweekend van twee dagen dwars door Groningen.

En dat wandelweekend was wellicht een veel beter moment om het lupinevarken te promoten. De wandelaars zagen onderweg namelijk allerlei streekproducten van de provincie en dat haakte mooi aan bij de verkiezing van de stad Groningen tot Hoofdstad van de Smaak 2011. Langs de route zetten tal van bedrijven en bedrijfjes de deuren open om te laten zien welke streekproducten zij produceren. Van soep tot mosterd.

Het lupinevarken is dankzij de bloem lupine ook een streekproduct geworden. Nergens meer ruimte om honderden hectares lupine te kweken. Maar de inzet is hoger dan de schoonheid van de bloem, omdat de lupine het gewas soja kan vervangen. Daarvan importeert Europa jaarlijks ruwweg 40 miljoen ton en dat is kostbaar en vanwege het transport milieubelastend. Lupine heeft als bijzondere eigenschap dat de plant voor een deel zijn eigen voedingsstoffen aanmaakt, terwijl de mest van de lupinevarkens uitstekend geschikt is om lupine aanvullend te bemesten. Daarmee maakt het lupinevarken zijn eigen voer en is de cirkel prefect rond.

De varkens eten de lupine in de vorm van Boerenbrok, een product dat is ontwikkeld door Kiemkracht, een samenwerkingsverband van het Innovatienetwerk en het Hoofdproductschap Akkerbouw (HPA). Een kwart van de door Europa geïmporteerde soja komt in Nederland terecht. Die soja is genetisch gemodificeerd en weinig duurzaam geproduceerd op enorme arealen in Brazilië, Argentinië en de VS. Dat gaat vooral ten koste van de bevolking.

Een bijkomend aspect is dat Nederland en Europa in hoge mate afhankelijk zijn van uiteindelijk vier producenten. Kiemkracht kreeg daarom de opdracht naar innovatieve wegen te zoeken en alternatieven te vinden voor soja die daadwerkelijk competitief zijn. Dat lijkt met Boerenbrok op basis van lupine te zijn gelukt. Het geeft het varken een meerwaarde die overal terecht kan komen: de akkerbouwer, de veehouder, de verwerker en de retail. En de onbetwiste winnaar is het milieu.

Topkok Marco Westmaas ontwierp een ‘geheim kruidenmengsel’ voor het worstje dat wordt gemaakt door Exportslachterij Gosschalk en Zn. BV in Epe. Deze slagerij maakt de worst op ambachtelijke wijze en dat is dan het derde belangrijke aspect dat de worst inderdaad tot een heel bijzonder lekker product maakt. Ten Have: “We hopen nu vooral dat het aanslaat en dat we het lupinevarken kunnen gaan verkopen. We hebben al plannen om een nieuwe stal met uitloop te gaan bouwen voor onze lupinevarkens. Enfin, eerst maar eens afwachten of we daarvoor de vergunning krijgen!”