Boehringer Ingelheim: druk PRRS-veldvirussen de kop in

Bij het bepalen van de juiste vaccinatiestrategie spelen veel factoren een rol. Om te beginnen is het van belang dat biggen zonder een PRRS-besmetting worden geboren. Als dat niet het geval is, dan moet de zeugenhouder daar eerst voor zorgen. Naast de juiste vaccinatiestrategie van de zeugen zijn hiertoe vooral een goede quarantaine en adaptatie van de opfokzeugen van belang. Is de PRRS-situatie bij de zeugen onder controle, dan worden de biggen vrij van PRRS-veldvirussen geboren.

Zeugen geven na een veldinfectie of na vaccinatie via de biest antistoffen tegen PRRS aan de biggen door. Deze maternale immuniteit beschermt de biggen enkele weken. Dat verschilt sterk per big en is onder meer afhankelijk van de hoeveelheid opgenomen biest en hoeveel uur na de geboorte van de eerste big de biggen de biest hebben gedronken.

Eerste besmettingsgolf

Tijdens de zoogperiode zal dus de bescherming van de biggen tegen PRRS-veldvirussen die van buiten komen variëren. Steenaert: 'Een klein deel van de biggen raakt mogelijk al besmet met een PRRS-veldvirus. Dat is dus in feite de eerste besmettingsgolf die onopgemerkt voorbij kan gaan, omdat het een klein aantal biggen betreft en ze weinig verschijnselen kunnen hebben.'

Na het spenen kan PRRS wel zijn kans grijpen. De biggen worden bij spenen doorgaans gemengd. Als bijvoorbeeld 2 procent van de biggen besmet was geraakt in het kraamhok, dan kan dit tien tot twintig dagen na het spenen zomaar 20 procent of meer van de biggen zijn. De paar met PRRS besmette biggen komen door het mengen immers in aanraking met andere biggen. Door de stress van het spenen gaan de paar besmette biggen PRRS-virus uitscheiden en zo verspreidt het virus zich in de biggenopfokstal.

Hoesten en andere luchtwegklachten

Het PRRS-veldvirus geeft vanaf een week of twee na spenen problemen: hoesten en andere luchtwegklachten. En de verspreiding van PRRS-veldvirus gaat verder. Afhankelijk van de omstandigheden treden de PRRS-infecties nog later op zoals op het vleesvarkensbedrijf, wat vooral afhankelijk is van de PRRS-veldvirussituatie op het zeugenbedrijf en de mate waarin de juiste maatregelen – de tien gouden regels – zijn genomen.

Dat biest een grote invloed op het welslagen van vaccinatie heeft, is duidelijk aangetoond door onderzoek op het Franse instituut Anses (zie 1 en 2). Daar is onderzoek uitgevoerd met twee in Nederland gebruikte vaccins die al bij jonge biggen mogen worden ingezet. Bij biggen die weinig biest hadden gedronken, gaf de vroege vaccinatie een goede bescherming, maar bij de biggen die goed biest hadden gedronken, was dit niet het geval. De vaccins slaagden er niet in om op te boksen tegen de maternale immuniteit. Die biggen bouwen na vaccinatie geen goede immuniteit tegen PRRS op. Daarentegen is voor PRRSFLEX aangetoond dat het effectief is in de aanwezigheid van veel biestantistoffen (zie 3 en 4). Het kan dus gerust worden ingezet bij jonge biggen.

Vaccinatiemoment bepalen

Het is volgens Steenaert om minimaal twee redenen van belang om de vaccinatie van biggen zo lang mogelijk uit te stellen: omdat het immuunsysteem van de big in de loop van de eerste levensweken steeds beter functioneert en omdat de maternale immuniteit dan geen invloed meer heeft op de opbouw van de immuniteit. 'Maar de vaccinatie moet het liefst uiterlijk drie weken voordat het PRRS-virus zich gaat verspreiden, zodat de biggen voldoende tijd krijgen om een goede bescherming op te bouwen. Dus zo laat als het kan en zo vroeg als het moet.'

Ook is het niet aan te raden om vlak voor of na spenen te vaccineren. De stressfactor van het spenen heeft vaak een negatieve uitwerking op de opbouw van de immuniteit.

Beste vaccinatiemoment zoeken

Steenaert: 'Het betekent dat je voor elk bedrijf moet zoeken naar het beste vaccinatiemoment. Vaak kan het vanaf week twee tot drie in het kraamhok en dan vanaf twee weken na het spenen. Voor sommige situaties waar pas bij de vleesvarkens PRRS-problemen ontstaan, zou het niet eens nodig zijn om de biggen op het zeugenbedrijf te vaccineren. Vraagt de vleesvarkenshouder er wel om, dan kun je het beste uiterlijk twee weken voor afleveren de biggen vaccineren of desnoods na opleg in de vleesvarkensstal.'

1. P. Renson, C. Fablet, M. Andraud et al., Maternally-derived neutralizing antibodies reduce vaccine efficacy against porcine reproductive and respiratory syndrome virus infection, Vaccine, https://doi.org/10.1016/j.vaccine.2019.06.045
2. Mahé e.a. Interference of maternally derived antibodies with Suvaxyn PRRS MLV vaccination is dependent of the antibody level, ESPHM 2020+1
3. Balka et al. Porcine Health Management (2016) 2:24 DOI 10.1186/s40813-016-0037-y
4. Kraft et al. (2019) Evaluation of PRRSv specific, maternally derived and induced immune response in Ingelvac PRRSFLEX EU vaccinated piglets in the presence of maternally transferred immunity. PLoS ONE 14 (10): e0223060