Vaccineren, intradermaal versus intramusculair

Intradermaal wil zeggen dat het vaccin direct in de huid terechtkomt en niet in het weefsel daaronder. Het vaccin wordt – zonder naald – onder hoge druk met een injectietoestel in de huid 'geschoten'. De huid, als grootste immuunsysteem van het lichaam, is misschien tegen alle verwachtingen in een logische plek voor de toediening van vaccins.

Al sinds de introductie van de eerste varkensvaccins wordt er intramusculair gevaccineerd met een naald in het spierweefsel. Deze manier van vaccineren met spuit en naald is bewezen effectief, mits er natuurlijk met de juiste naaldlengte en op de juiste plek wordt gevaccineerd. Vaccineren is een kostbare investering en om eruit te halen wat erin zit, kan het volgen van een vaccinatietraining voor u en uw medewerkers effectief zijn.

Intradermaal versus intramusculair

Naaldloos intradermaal vaccineren biedt veel voordelen. Doordat er geen naald aan te pas komt, worden allerlei risico's van de naald vermeden. Zo is er bijvoorbeeld geen risico van overdracht van ziektekiemen tussen varkens, wat een grote stap vooruit betekent op het gebied van de interne bioveiligheid. Aangezien er geen (gebruikte) naald in het dier wordt gestoken, zijn abcessen en afgebroken naalden ook verleden tijd.

Het kleinere volume van 0,2 milliliter, in verhouding met de 2 milliliter die met de naald moet worden ingespoten, maakt deze manier van vaccineren bovendien vrijwel pijnloos voor het varken. Het stressniveau van zeugen en biggen tijdens het vaccineren is veel lager. Doordat er minder pijn en lokale ontstekingen worden veroorzaakt, blijven de biggen ook beter drinken. Goed drinkende biggen en ontspannen zeugen zorgen ervoor dat de melkproductie en voeropname van de zeugen niet worden verstoord en de biggen zonder dip doorgroeien. Meer informatie over intradermaal vaccineren klik hier.

Ondanks alle voordelen van intradermaal vaccineren zijn nog niet alle vaccins geschikt voor deze toepassing. Hipra biedt als ID-toepassing tegen PCV2 en Mhyo voor biggen en het PRRSv-vaccin voor zeugen en biggen.

Bij intramusculair vaccineren is een aantal facetten belangrijk:

De juiste naaldlengte en dikte

De meeste vaccins worden toegediend in de nek. Een veelgemaakte vaccinatiefout is het gebruiken van een naald van verkeerde lengte. Misschien wel omdat een lange naald snel breekt en eerder krom trekt. Maar met een kortere naald kan het vaccin vaak niet op de juiste diepte worden ingebracht omdat je eerst door de speklaag heen moet om het spierweefsel te kunnen bereiken.

Een onderzoek heeft laten zien dat bij gebruik van 38 millimeter lange naalden maar een op de vijf zeugen een relevante serologische reactie laat zien na de vlekziekte-enting. Bij gebruik van naalden van 50 millimeter was dat vijf op vijf.

Daarnaast moet er worden gelet op de dikte van de naald. De diameter wordt uitgedrukt in Gauge (G). Hoe lager het getal, hoe dikker de naald. Bij zeugen- en vleesvarkensnaalden is de dikte van de naald gemiddeld 16G. Het is niet raadzaam om nog lager te gaan, omdat een dikke naald in de praktijk vaak minder snel wordt vervangen, waardoor er een stompe naald ontstaat en de pijnreactie van de dieren veel groter wordt.

Bij gebruik van een dikke naald kan er zelfs wat vaccin teruglopen. Bovendien geven stompe naalden bij veelvuldig gebruik meer weefselschade en meer risico op ontstekingen en overdracht van ziekteverwekkers tussen dieren.

90 graden hoek van injectie

Behalve de lengte en de dikte van de naald is de hoek waaronder wordt gevaccineerd belangrijk. Idealiter moet de naald in een hoek van 90 graden op het varken worden gezet. Dat kan het beste bij staande varkens, ondanks dat veel veehouders liever de zeugen liggend vaccineren, omdat ze dan rustiger zijn en niet weglopen. De loodrechte positie voorkomt dat het vaccin in de speklaag gaat in plaats van in het spierweefsel.

Wilt u meer weten over 'Effectief vaccineren'? Meld u zich dan aan voor de workshop. Hipra biedt deze aan voor u en uw medewerkers.

Wilt u meer weten over naaldloos vaccineren, kijk dan voor meer informatie op naaldloosvaccineren.nl of neem contact met een van onze varkensdierenartsen: Maartje Wilhelm (06) 82645058, Josine Beek (06) 82991395, Linda Peeters (06) 14310007, Denise Meijer (06) 82158554 of Theo Vercammen (06) 30249632.