Deltaplan Veehouderij Event moet transitie aanjagen

De Dierenbescherming lanceerde in 2020 het Deltaplan Veehouderij. Daarin beschrijft de organisatie haar visie om te komen tot een diergerichte, integraal duurzame en toekomstbestendige veehouderij in 2050. Daarbij worden vier transitiepaden bewandeld: 1) samenwerking en korte vaste ketens; 2) kwaliteitsproductie voor een zelfvoorzienende regio; 3) diervriendelijkere en integraal duurzame veehouderij en 4) van verspillende carnivoren naar waarderende omnivoren.

Veehouders, verwerkende bedrijven, retail en foodservice, overheden, dierenartsen, veevoerfabrikanten, financiers, onderwijsinstellingen, onderzoekers en ontwerpers van stalsystemen hebben allemaal een rol, net als consumenten. De Dierenbescherming wil aanjagen en verbinden en zet koplopers in het zonnetje.

Familiestalsysteem

Voor de varkenshouderij staan Buitengewone Varkens, Livar, Wroetvarken, Zonvarken, Nijsen Company en de hechte keten van supermarkt Plus al in dat rijtje. Deze initiatieven passen in de varkensvisie van de Dierenbescherming waarbij het familiestalsysteem centraal staat. In kraamafdelingen leeft een klein aantal robuuste zeugen en hun biggen in een groep samen. Na spenen op minimaal 42 dagen komen de zeugen in de groepshuisvesting terecht waar ze ook in de groep worden bevrucht. De gespeende biggen worden zo lang mogelijk in de kraamopfokhokken gehouden. Vleesvarkens groeien minder hard dan in 2020 en het antibioticagebruik is vrijwel nihil.

Elk varken heeft uitloop, kan wroeten en modderbaden. Natuurlijk geventileerde varkensstallen hebben veel daglicht en worden zo nodig ondersteund met mechanische ventilatie en koeling. Hokken hebben functiegebieden om te eten en drinken, te rusten op stro, te wroeten en te mesten. Mest en urine worden direct gescheiden en dagelijks afgevoerd. Het voer bestaat uit reststromen aangevuld met mineralen en eiwitten van Europese herkomst. De varkenshouder heeft een eerlijk bestaansmodel.

Gé Backus, directeur Connecting Agri & Food

'In opdracht de Dierenbescherming zijn prijssystematieken in de veehouderij onderzocht. De huidige veehouderij is goed in best practice; kostprijsgedreven en efficiënt inspelen op wisselende marktprijzen. Versneld of juist vertraagd leveren van varkens zorgt voor extra faalkosten in de varkensvleesproductieketen. Fluctuerende prijzen en marktrisico's maken het moeilijk om als varkenshouder te investeren in dierenwelzijn en integrale verduurzaming. Bovendien moet zoiets passen in het investeringsritme van het bedrijf. Retailers en foodservice vinden de productieomstandigheden op de boerderij ook steeds belangrijker. Intensief en transparant samenwerken en stabiele prijzen kunnen ervoor zorgen dat investeringen al dan niet versneld worden gedaan. Overschakelen naar next practice is lastig voor ondernemers, ook vanwege het psychologische aspect. Een ontgaan voordeel weegt twee keer zo zwaar als een genoten voordeel.'

Imke de Boer, hoogleraar Dieren & Duurzame Voedselsystemen Wageningen University & Research

'De toekomst naar een gezond en generatief voedselsysteem in 2050 is eigenlijk simpel. Binnen milieurandvoorwaarden, het ecologisch plafond en een sociaal fundament moet een veilige en eerlijke handelingsruimte zijn voor mens en dier. Het uit kunnen voeren van natuurlijk gedrag door dieren is het uitgangspunt. Productie van melk, eieren en vlees zal gebeuren door een extensievere veehouderij op geschikte plekken. Voor agrarisch ondernemers gaan we uit van een bestaansmodel in plaats van een verdienmodel. Naast opbrengsten van hun producten halen ze een deel van hun inkomsten uit het leveren van groene en blauwe diensten. Halveren van de huidige vleesconsumptie is nodig en nutritioneel mogelijk. Ik geloof niet in importen van grondstoffen uit verre landen voor het voeden van vee. Kringlandbouw, technologie en robotica en kweekvlees maken ook deel uit van onze voedselvisie die over boerengeneraties heen gaat.'

Karel van der Velden, Business Development Manager Nijsen Company

'We hebben al bijna 35 jaar ervaring met het verwerken van foodgradereststromen tot constante voerstromen voor varkens. Dat is gegroeid naar een verwerkingscapaciteit van 100.000 ton per jaar. Het betreft vooral energierijke producten uit de levensmiddelenindustrie en het is slechts een fractie van wat er wordt geproduceerd voor de mens. Al wordt voedselverspilling verder beperkt, droge en natte reststromen blijven beschikbaar komen voor de veehouderij. Ook liggen er kansen voor het aanboren van nieuwe diervoedergrondstoffen, mits de Nederlandse en Europese regelgeving dat toe gaan laten. Voedselresten zonder dierlijke ingrediënten uit keukens zouden prima kunnen worden benut in rantsoenen voor varkens. Gecombineerde producten met bijvoorbeeld ham en kaas zijn geschikt te maken om veilig varkensvlees te produceren. Samen met de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit en het ministerie van LNV verkennen we de mogelijkheden.'