Wat zijn de gevolgen en economische verliezen van slingerziekte?

Biggen met slingerziekte vertonen een verminderde eetlust en soms diarree. Typisch is een onderhuidse zwelling aan de kop en vooral van de oogleden. Daarbij wordt soms ook de coördinatie aangetast, waardoor de dieren ongecontroleerd voortbewegen of 'slingeren'. Vandaar de naam slingerziekte.

In ernstige gevallen kunnen biggen zelfs niet meer staan en maken ze fietsbewegingen. Daarnaast kan er ook zwelling van de stembanden optreden, waardoor de dieren een typisch hees geluid maken.

Typische onderhuidse zwelling aan de kop en oogleden door slingerziekte. Bron: Hipra

Naast deze klinische vorm van slingerziekte is er ook een minder bekende subklinische vorm, waarbij uiterlijk zichtbare symptomen ontbreken maar de bloedvaten toch onherroepelijk beschadigd zijn. De big voelt zich daardoor ziek, heeft stress en gaat minder eten. Daarnaast verteert de big het voer minder goed en voedingsstoffen worden niet optimaal benut. Biggen zijn hierdoor gevoeliger voor andere ziektekiemen, zoals streptokokken.

De varkenshouder merkt dat de biggen minder groeien, het medicatiegebruik is hoger en/of de uniformiteit vermindert. Hierdoor zijn de gevolgen van deze subklinische vorm financieel voelbaar.

Mogelijke schade na (subklinische) slingerziekte:
• Biggensterfte
• Voerkosten gestorven biggen
• Medicatiekosten
• Hogere gevoeligheid voor andere ziekten, zoals Streptokokken
• Hogere voederconversie
• Lagere groei
• Lagere uniformiteit
• Hoger aantal ligdagen tot slacht

Slingerziekte kan op verschillende manieren verliezen veroorzaken. Hieronder bespreken we kort drie cases van Belgische bedrijven die door te vaccineren tegen slingerziekte een positief resultaat behaalden op de rentabiliteit.

Bedrijf 1: Sterfte ten gevolge van slingerziekte

Een gesloten bedrijf in een vijfwekensysteem had gemiddeld 8,76 procent sterfte in de biggenbatterij, waarvan een groot deel veroorzaakt werd door slingerziekte. Ook het antibioticumgebruik lag er heel hoog. Na de opstart van vaccinatie werden drie groepen opgevolgd. De sterfte was gemiddeld verminderd tot maar liefst 0,66 procent (zie figuur 1) en het antibioticumgebruik was sterk gedaald. Gerekend met de huidige prijzen zou alleen al de reductie van de sterfte (-8,1 procent) de varkenshouder vandaag 5,67 euro extra per big* opbrengen.

Figuur 1: De sterfte in de biggenbatterij van bedrijf 1 daalde sterk na de opstart van vaccinatie.

Bedrijf 2: Verminderde groei in de vleesvarkensfase

Op het tweede bedrijf waren er geen typische symptomen van slingerziekte. Er werd vermoed dat de verminderde groei in de vleesvarkensfase te wijten was aan een subklinische slingerziekte-infectie. Na de opstart van vaccinatie werd een positief effect vastgesteld op de groei bij de vleesvarkens. Op slachtleeftijd (167 dagen) bedroeg het verschil 2,67 kilo extra groei.

Bedrijf 3: Hoog antibioticumgebruik

Op dit gesloten bedrijf slaagde de varkenshouder er niet in om colistinesulfaat te schrappen uit de standaardbehandeling in de biggenbatterij, zonder negatief effect op de gezondheid. Na vaccinatie en het volledig weglaten van de colistinebehandeling verminderde de sterfte in de biggenbatterij aanzienlijk, van 8,19 naar 0,38 procent (-7,81 procent). Een dubbel positief effect met een financieel resultaat van 5,47 euro extra per big*.

*De resultaten werden berekend met de huidige voer- en biggenprijzen en de kosten van het vaccin werden reeds in rekening gebracht.

Economische verliezen kengetallen per varken in april 2023. Bron: economische calculator Hipra

Tot slot

Dat slingerziekte schade berokkent op varkensbedrijven staat buiten kijf. Het preventief bestrijden van slingerziekte resulteert in hogere technische prestaties met lagere voerkosten. Daarnaast verbetert het welzijn van de dieren vanwege de mindere ziektedruk. Iets wat in de huidige economie en belevingswereld van consumenten een hoge plaats verdient op de prioriteitenlijst van elke varkenshouder.