Listen to your farm

Op dinsdag 31 oktober vond de derde dag van de studiereeks plaats. In de middag werd onder begeleiding van Movaeres ingezoomd op leiderschapsthema's. Aan de hand van een praktische workshop stonden de 4 A's centraal. 'Aandacht, Afstemmen, Afspreken en Aanspreken. Als we het hebben over 'Listen to your farm', dan kun je dat dus ook projecteren op het samenwerken met personeel.

Monitoring begint met een doel

Maar 'Listen to your farm' is veel breder dan dat. Het gaat ook over monitoring. Oftewel 'toezicht houden', zegt dierenarts Lydie van den Crommenacker-Konings. Om het juiste spoor te kiezen voor big, bedrijf en boer, is monitoring essentieel. Maar monitoring begint met het stellen van een doel. Zo kan het worden ingezet om het effect van een vaccinatie te evalueren, maar ook als beloning voor het personeel. 'Denk bijvoorbeeld aan een reeks PRRS-negatieve uitslagen na wijzigingen in het management op het gebied van interne bioveiligheid. Met monitoring kun je inzichtelijk maken dat de maatregelen effect hebben', legt Van den Crommenacker-Konings uit.

De kracht van monitoring zit vooral in het regelmatig herhalen. 'Als je weet wat normaal is op je bedrijf, dan kun je vroegtijdig zien wat een afwijking is en dus ook eerder ingrijpen', zegt de dierenarts. Monitoring kan op de aanwezigheid van dierziekten, maar ook op parameters als wateropname, voeropname, technische resultaten zoals groei et cetera.

Griep waait niet zomaar van bedrijf naar bedrijf

Dierenarts Diedrich Hendrickx gaat in op monitoring van griep en PRRS aan de hand van twee casussen. Kijk je naar antistoffen met bloedonderzoek (serologie) of ga je zoeken naar de kiem (PCR). Dit is afhankelijk van je bedrijf en de vraag die je wilt beantwoorden met je onderzoek. Hendrickx heeft met zijn grieponderzoek ook wel eens breder in de regio gekeken. 'Wat je dan ziet, is dat er vaak verschillende griepstammen worden gevonden op bedrijven die naast elkaar liggen. Griep waait dus niet zomaar over van bedrijf naar bedrijf. Het heeft ons geleerd dat je griep vooral in het eigen bedrijf moet aanpakken', zegt hij.

Mycoplasma infectiedynamiek staat centraal in het verhaal van dierenarts Wouter van Herten. 'Na infectie kan het wel 220 dagen duren, voordat een zeug weer negatief is. Het is dus essentieel om tijdig te beginnen met adaptatie', benadrukt hij. Ervaring leert dat gelten vaak te weinig weerstand hebben als ze worden ingevoerd. Het risico is groot dat ze dan toch nog mycoplasma oppikken van de zeugen na introductie in de zeugenstal. Vervolgens kan dat ook weer terugslaan naar de zeugen. En het gevolg? 'Acht maanden later zie je problemen in de vleesvarkensfase', zegt Van Herten.

Als het gaat om longgezondheid, is slachtlijnonderzoek ook een tool om te monitoren. Ook dat draagt bij aan 'Listen to your farm'. Volgens van de Crommenacker-Konings is er een duidelijk verband tussen longscores en groei. 'Hoe gezonder de longen, hoe hoger de groei.' Dat is naar voren gekomen op een bedrijf met vier verschillende locaties, waar voeding, genetica, vaccinaties et cetera gelijk waren. Op twee locaties was zelfs de dierverzorger hetzelfde. Toch zagen ze wisselende prestaties over de locaties. 'Dit was te herleiden naar de longgezondheid', zegt de dierenarts.

'Ondanks een typisch beeld van een probleem in de stal is het toch belangrijk om goed onderzoek te doen om een juiste diagnose te stellen', stelt dierenarts Maurice Moonen. 'Bij fietsende biggen denkt iedereen al gauw aan streptokokken. Dit is pas met zekerheid te zeggen na gedegen onderzoek.'

In één oogopslag zien of er meer hoest is

Martijn Steenaert, dierenarts bij Boehringer Ingelheim, neemt het wel heel letterlijk met 'Listen to your farm'. Hij gaat in op de mogelijkheden van sensortechnologie om hoest tijdig op te sporen bij gespeende biggen of vleesvarkens met SoundTalks. 'Sensoren zijn beter dan het oog van de dierverzorger', zegt hij met een knipoog. 'Je kunt er gebruik van maken.' Uit onderzoek is gebleken dat dieren met meer hoestalarmen tijdens de ronde ook minder hard groeien in de vleesvarkensfase. SoundTalks biedt hulp om in één oogopslag bij het binnenlopen van een afdeling te zien of er meer hoest is. Resultaat daarvan is dat dierverzorgers in zo'n afdeling vaak meer tijd nemen voor hun controle. Na een interventie in overleg met de dierenarts kunnen meer en langdurige problemen vaak worden voorkomen.

Vroeg waarnemen betekent snel ingrijpen en minder problemen. Monitoring is daarin essentieel, evenals een goede samenwerking en duidelijke communicatie met de medewerker. Dus: 'Listen to your farm!'