Hoe houd je PRRS buiten de (stal)deur?

'Vooropgesteld: PRRS vergt een continue alertheid. Het is een virus dat op talloze manieren ongemerkt je stal kan binnensluipen', aldus Matthijs, varkensdierenarts bij MSD Animal Health. 'Er zijn veel factoren die een rol spelen bij dit virus. Vandaar dat er per definitie sprake moet zijn van een multifactoriële aanpak, ook als we het hebben over het voorkomen van', stelt zij.

'Een van die factoren is uiteraard het vaccinatiebeleid, maar met vaccins alleen ben je er met dit virus beslist niet. De vaccinatiestrategie is slechts een onderdeel van een breder pakket aan maatregelen. Een uitstekende biosecurtiy – zowel intern als extern – is cruciaal als het gaat om zo'n hoogst besmettelijk virus als PRRS', zegt de varkensdierenarts.

'Gesloten bedrijven lopen vanzelfsprekend minder risico dan bedrijven die dieren van toeleveranciers aankopen. Toch kun je ook dan gelukkig nog veel doen om de risico's zoveel mogelijk af te dichten. Bij de aankoop van sperma is dat simpel: koop alleen sperma aan van PRRSv-vrij gecertificeerde ki-centra. Bij de aankoop van bijvoorbeeld nieuwe gelten moet je meerdere maatregelen treffen, maar wetende dat de meeste insleep via de aankoop van gelten komt, loont het zeker om die maatregelen te treffen.'

Quarantaine- en adaptatieperiode: twaalf weken

Een van de grootste risico's om PRRS je bedrijf binnen te krijgen, is via de aankoop van nieuwe gelten. Het advies van Matthijs is daarom vrij voor de hand liggend: fok je eigen dieren op. 'Toch kan ik mij goed voorstellen dat varkenshouders soms tot andere keuzes komen en toch gelten aankopen. Dan is het goed om je bewust te zijn van het hoge risico dat dat met zich meebrengt en om een strikt quarantaine- en adaptatieplan op te stellen. Hoe lang die periode moet duren, is bedrijfsafhankelijk, maar zou eigenlijk nooit korter dan twaalf weken mogen zijn', zegt zij.

'De quarantaine- en adaptatieperiode is op te delen in een aantal fasen. De eerste fase is de observatieperiode. Vanzelfsprekend is het van belang dat de nieuwe dieren gedurende de gehele quarantaine- en adaptatieperiode apart zitten, bij voorkeur in een stal die volledig los staat van de zeugenstal. Het virus kan zich namelijk zelfs via de lucht verspreiden', licht de varkensdierenarts toe.

'Tijdens de eerste fase mogen de dieren op geen enkele wijze in contact komen met ziektekiemen. Doe dus consequent je werk eerst in de quarantainestal, voordat je – uiteraard met schone kleren – de zeugenstal betreedt. Realiseer je ook dat op elk bedrijf andere ziektekiemen rondwaren, dus koop bij voorkeur je dieren steeds bij hetzelfde bedrijf aan. Belangrijk daarbij is dan wel dat de gezondheidsstatus van de aangekochte dieren minstens even hoog is als de gezondheidsstatus van je eigen dieren. Bij het opbouwen van immuniteit tegen PRRS speelt vaccineren vanzelfsprekend een belangrijke rol. Vaccineer de gelten op zijn laatst vier weken voor het dekken, maar bij voorkeur zo vroeg mogelijk in de quarantaineperiode.'

Stress

Wat Matthijs betreft gaat de observatiefase op zijn vroegst pas na zes weken over in de adaptatiefase. 'Dieren die stress ervaren, zijn vatbaarder voor ziektes en scheiden sneller ziektekiemen uit. Het transport, een nieuwe omgeving, dat zijn allemaal flinke stressfactoren. De observatiefase is dus ook bedoeld om de dieren te laten wennen' licht zij toe.

'Het doel van de adaptatiefase is om de dieren in aanraking te laten komen met ziektekiemen die op het bedrijf rondwaren. Dat kan bijvoorbeeld door de stal te betreden met kleding waarmee je ook in de zeugenstal bent geweest of door het ophangen van jutezakken die daarvoor in de zeugenstal hebben gehangen. Belangrijk daarbij is natuurlijk wel dat die zakken bij een stabiele groep hebben gehangen', legt de varkensdierenarts ui.

Immuniteit opbouwen

'De adaptiefase gaat geleidelijk over in de cooldownfase, die nog zo'n vier weken duurt. Tijdens deze fase wordt de immuniteit verder opgebouwd. Het is essentieel dat je er zeker van bent dat de dieren voldoende immuniteit hebben opgebouwd en dat ze geen ziektekiemen meer uitscheiden, voordat je ze aan de zeugenstapel toevoegt', aldus Matthijs, die het al meerdere keren mis heeft zien gaan, wanneer aangekochte dieren te vroeg bij de zeugen worden gelaten.

'Een PCR-test voor introductie heeft een toegevoegde meerwaarde. Het virus verspreidt zich zo gemakkelijk dat het soms ondanks strikte voorzorgsmaatregelen toch kans heeft gezien. Daar kun je dan maar beter achter komen, voordat je nieuwe dieren aan je zeugenstal toevoegt.'

In het volgende nieuwsartikel meer concrete tips van varkensdierenarts Anneleen Matthijs om PRRS buiten de deur te houden.

• Lees meer over PRRS-vrij