Partner
Griep bij varkens en mensen in vraag en antwoord
Kan een varkenshouder met griep onder de leden zijn varkens besmetten? Wat als er een griepvirus in de varkensstal circuleert, kunnen mensen dan worden besmet? Zijn deze griepvirussen een bedreiging voor de mens en vice versa? De antwoorden staan in dit artikel van Ceva Santé Animale.
Het Influenza A-virus is verantwoordelijk voor een besmettelijke virale infectie van de luchtwegen bij varkens, in de volksmond ook wel bekend als varkensgriep. Ook mensen, pluimvee en in het wild levende vogels zijn gevoelig voor het Influenza A-virus.
Er bestaan dan ook nogal wat vraagtekens rond dit onderwerp. Hieronder vindt u de antwoorden op enkele veelgestelde vragen.
Kan een griepvirus worden overgedragen van varken naar mens of andersom?
Varkensgriep is een zogenaamde zoönose. Als een ziekteverwekker kan worden overgedragen van dier op mens noemen we dit een zoönose. Menselijke griepvirussen kunnen omgekeerd ook overgedragen worden op varkens. Daarom is het belangrijk dat men zich hiervan bewust is om zonodig de juiste voorzorgsmaatregelen te kunnen treffen.
Wie loopt het grootste risico om besmet te raken met varkensgriep?
Iedereen die in contact komt met besmette varkens loopt het risico om besmet te raken met varkensgriep. Dit kunnen dierenartsen, varkenshouders, de medewerkers van het varkensbedrijf zijn en ook de medewerkers op het slachthuis.
Het griepvirus wordt overgedragen door middel van contact met speeksel of neusvocht van individuen die het virus uitscheiden. Dit kan door middel van direct contact maar ook door indirect contact. Contact met besmette voorwerpen via de handen is een voorbeeld van indirect contact. Via de handen bereikt het virus dan de ingangspoorten van de gezichtsslijmvliezen (ogen, neus en mond). Ook kan het virus via de lucht worden overgedragen.
Griepvirussen worden vrijwel alleen in de luchtwegen van varkens aangetroffen en niet in hun vlees. Mensen die varkensvlees eten hoeven daarom niet bang te zijn hierdoor te kunnen worden besmet.
Wat zijn de verschijnselen als een mens met varkensgriep besmet raakt?
Als een mens besmet is geraakt met varkensgriep zijn de symptomen vergelijkbaar met een infectie met een griepvirus van menselijke oorsprong. De klachten zijn over het algemeen mild en blijven veelal beperkt tot verkoudheid, keelpijn, hoesten, koorts, hoofdpijn en spierpijn. In een enkel geval zijn er ernstigere klachten zoals bijvoorbeeld een longontsteking.
Bijna altijd is een besmetting van varken op mens doodlopend. Dit houdt in dat de met varkensgriep besmette persoon geen andere mensen met het virus besmet.
Uitzonderingen zijn er helaas wel. Een bekende uitzondering is de uitbraak van de Mexicaanse griep in 2009. Dit griepvirus was verantwoordelijk voor een wereldwijde griepuitbraak (pandemie) bij de mens. Het H1N1pdm09-griepvirus was de veroorzaker van deze pandemie.
Het genetisch materiaal van dit virus bevatte fragmenten van griepvirussen van varkens, vogels én mensen, in een combinatie die nog nooit ergens ter wereld eerder was gerapporteerd. Er is een sterk vermoeden dat dit griepvirus in een varken is ontstaan en vervolgens op de mens is overgedragen. Hierna heeft het zich snel en wereldwijd, eerst onder mensen, verspreid. Dit virus is nadien vaker teruggevonden bij varkens.
Speelt het varken een rol bij het ontstaan van nieuwe pandemieën?
Het varken wordt wel gezien als een 'mengvat' voor griepvirussen. Varkens zijn gevoelig voor infecties met Influenza A-virussen. Ook dragen varkens het Influenza A-virus op elkaar over, maar ook de mens en vogels kunnen deze overdragen op het varken.
Raakt een varken tegelijkertijd met twee of meer griepvirussen van verschillende oorsprong (van vogels, mens of varken) besmet, dan kan er door het uitwisselen van genetisch materiaal tussen deze virussen, een nieuw virus ontstaan. Het is afhankelijk van de eigenschappen van deze zogenaamde reassortant of dit nieuwe griepvirus aanleiding geeft tot meer klinische symptomen bij de varkens zelf.
Maar ook neemt de kans op overdracht naar de mens toe. De kans op het ontstaan van een reassortant die gemakkelijk van het varken op de mens overgedragen kan worden is klein. De gevolgen kunnen echter groot zijn omdat op deze manier een nieuwe pandemie kan ontstaan.
Nieuwe griepvirussen ontstaan met het varken als 'mengvat'.Hoe kun je besmetting van mens-varken en varken-mens voorkomen?
Om de kans op besmetting met griep van varken-mens en mens-varken te verkleinen zijn er een aantal voorzorgsmaatregelen die genomen kunnen worden. Denk daarbij aan volgende maatregelen:
- Informeer en instrueer alle bedrijfsmedewerkers over de risico's van griep en hoe zij zichzelf en de varkens kunnen beschermen;
- Laat alleen bezoekers toe in de stallen wanneer dit strikt noodzakelijk is en beperk verder de toegang tot het bedrijf zoveel als mogelijk;
- In de nabijheid van varkens niet eten, drinken of roken;
- Kom je in contact met varkens, draag dan beschermende kledij zoals overall, laarzen en handschoenen;
- Was de handen zorgvuldig voor en na contact met varkens en ook na het uittrekken van de beschermende kledij;
- Bij het betreden en verlaten van de stallen of het binnengaan van andere afdelingen de laarzen wassen en desinfecteren;
- Personen met griepsymptomen mogen geen contact hebben met varkens. Is de toegang tot de stal toch noodzakelijk, draag dan een FFP2 mondmasker en handschoenen;
- Hebben varkens griepachtige symptomen, draag dan een FFP2 mondmasker en een veiligheidsbril bij het betreden van een stal.
Voor wie regelmatig in contact komt met varkens is een jaarlijkse griepvaccinatie aan te raden. Dit is ook een advies van de Nederlandse Gezondheidsraad voor de jaarlijkse influenzavaccinatie (1).
Conclusie
Zowel mensen als varkens kunnen geïnfecteerd worden met het Influenza A-virus en het virus is overdraagbaar van mensen naar varkens en vice versa.
Door de nodige voorzorgsmaatregelen te treffen kan de overdracht van een griepinfectie van mens naar varken en omgekeerd worden beperkt. Bewustwording hiervan en het opvolgen van de voorzorgsmaatregelen kunnen hierbij helpen.
Bron
(1) lci.rivm.nl/richtlijnen/influenzavaccinatie
Nieuws over Ceva Santé Animale
Over Ceva Santé Animale
Ceva Santé Animale streeft er voortdurend naar om betere oplossingen te vinden voor bestaande en opkomende dierziekten, waardoor de gezondheid, het...
