Nooit meer '97

Op 4 februari 1997 brak in Brabant de varkenspest uit. Aangezien wij maar 5 kilometer van het bedrijf wonen waar de eerste uitbraak werd geconstateerd, was het dus een kwestie van tijd totdat ook ons bedrijf werd geruimd. Wij hadden destijds een half jaar eerder het ouderlijk bedrijf overgenomen en het bedrijf van de buren erbij gekocht. Dan hoef ik verder niet uit te leggen wat de enorme impact van de ruiming, blokkade en uiteindelijk 14 maanden leegstand voor ons zeugenbedrijf financieel is geweest.
Maar ook de emoties en stress vergden in die periode hun tol. Dat was natuurlijk bij iedereen anders, maar zelfs nu nog is het onderwerp varkenspest bij veel varkenshouders en hun gezinnen taboe. De wonden zijn nog niet bij iedereen geheeld.

Aanleiding
De varkenspest en vooral de manier zoals er destijds politiek mee om werd gegaan, was voor mij directe aanleiding om bestuurlijk actief te worden. En ook bij mijn huidige kandidatuur voor het Europarlement speelt dit natuurlijk nadrukkelijk mee. Ik heb - helaas - als geen ander kunnen ervaren wat politieke besluitvorming voor directe gevolgen kan hebben.
In de 80er jaren en daarvoor was er regelmatig sprake van een varkenspest uitbraak. Dat werd destijds vrij eenvoudig maar adequaat aangepakt. Men stelde een beschermingsgebied in en vaccineerde de dieren op de bedrijven in dat gebied. De gevaccineerde dieren kregen een apart oormerk in en klaar was Kees. Een uitbraak werd destijds ook nauwelijks opgepikt door de landelijke media.
 
Eisen en voorwaarden
Omdat men begin jaren 90 zo graag Engeland als lidstaat bij de EU wilde hebben, kon de nieuwkomer dus nogal wat eisen en voorwaarden stellen voor haar toetreding. Nu is dat uiteraard andersom, maar zo ging dat destijds. En één van de Engelse eisen was het non-vaccinatiebeleid. Ofwel: Als er bepaalde dierziekten uitbreken wordt er als bestrijding niet gevaccineerd maar geruimd. De zogenaamde 'Stamping- out' methode.
De gevolgen van deze politieke beslissing hebben we dus aan den lijve ondervonden. Natuurlijk ook omdat de uitbraak in 1997 de eerste was sinds die nieuwe bestrijdingsmethode. De reden dat het uiteindelijk zo uit de hand is gelopen, kwam naar mijn overtuiging niet door de dieraantallen, bedrijfsgrootte, houderijsystemen of ligging van de bedrijven. Maar puur omdat men de situatie onderschat had, slecht voorbereid was en met een politieke agenda de bestrijding wilde uitvoeren. Allemaal niet of nauwelijks veterinair onderbouwd.

Sentiment
Vervolgens hebben actiegroepen handig gebruik gemaakt van de media en hebben bewust de negatieve sentimenten rondom de veehouderij uitvergroot. Zelfs nu nog wordt door velen varkenspest en MKZ, in één adem genoemd met voedselveiligheid en volksgezondheid. Onzin natuurlijk, maar het gebeurt keer op keer.
Terwijl ik deze blog schrijf, is net bekend geworden dat er ook in Polen een wild zwijn met Afrikaanse varkenspest is gevonden. Dan gaan bij mij de nekharen overeind staan. Laten we leren van het verleden en nu wel zaken goed en adequaat voorbereiden en zeker niet onderschatten.
Hopelijk doen we het allemaal voor niets. Want een herhaling van 1997 kunnen we ons al helemaal niet permitteren.

Wyno Zwanenburg
Varkenshouder