Ziektevrije bedrijven hebben toekomst

Varkensbedrijven die willen overleven zullen vrij moeten worden van een aantal diergebonden ziekten waarbij een uitbraak tot hoge kosten kan leiden. Dat stelt Sven Cooremans, dierenarts voor Lintjeshof tijdens de Studie-avond voor varkenshouders van Agrifirm in Eindhoven. Want de inzet van antibiotica zal nog verder worden beperkt en vaccineren is niet zomaar dé enige oplossing.

Cooremans benadrukt nog maar eens dat het gebruik van antibiotica en ook het dierenwelzijn onder het vergrootglas ligt van de media en de overheid. De bedrijfsdierenartsen hebben niet alleen een poortwachtersfunctie voor diergezondheid maar ook voor de volksgezondheid.

Door gezamenlijke inzet van de sector en dierenartsen is het antibioticagebruik sterk gedaald. Het gebruik van derde keuze antibiotica is naar nul gereduceerd. De inzet van eerste en tweede keuze middelen gebeurt alleen na een goede diagnose onder strikt toezicht van de dierenarts. Preventief gebruik van antibiotica is verboden en koppelbehandelingen zijn alleen toegelaten na een inspectie en onderbouwing door de dierenarts. Cooremans verwacht dat het hier niet bij blijft en de regels rondom antibiotica-inzet verder worden aangescherpt. “Het heeft geen zin om dan maar de kop in het zand steken of als een kip zonder kop achter alle verschillende adviezen aanrennen die je krijgt. Een onafhankelijke voeradviseur gaf een varkenshouder bijvoorbeeld allerlei adviezen over vaccinaties en bijvoorbeeld klimaatinstellingen, maar niet één advies over voer. Kies je adviseurs op hun vakgebied en maak samen een goede afweging.”

Overgaan tot vaccineren is volgens Cooremans zeker niet dé enige oplossing voor een betere gezondheid. “Vaccineren kost geld en je kunt er niet iedere ziekte mee uitroeien. Vaccineren geeft vaak alleen bescherming tegen de klinische symptomen van een ziekteverwekker. De beste prestaties levert een dier echter wanneer het vrij is van deze ziektes en leeft onder de juiste omstandigheden met een optimaal voer en management.

De dierenarts ziet daarom voor 2020 het meeste brood in het vrij worden van ziekten (SPF). Dat begint met zaken als luchtfiltering, een strikte bio-security, liefst in combinatie met het een goede scheiding van diergroepen (zeugen, biggen, vleesvarkens op aparte locaties). Vrij worden gaat momenteel om PRRS, Mycoplasma en App, daar zullen meer ziektekiemen bij komen. Bedrijven zullen ook moeten streven naar het leveren van volle vrachtwagens zodat de contacten verminderen. “Dat geeft minder risico’s en verlaagt de kosten”, zegt Cooremans. “Dat kan door groei van het bedrijf of door op een bestaand bedrijf over te schakelen naar een meerwekensysteem. Kleinere vleesvarkensbedrijven raad ik aan om zoveel als mogelijk all-in, all-out te gaan werken.”

Niet alle ziekten zijn te verbannen. Cooremans: “Van ziekteverwekkers als Circo, Glässer, E. coli en Streptokokken komen we misschien wel nooit af. Circo kun je goed aanpakken met vaccinatie. Met de andere moet je leren omgaan. Misschien biedt het opsporen van resistente varkens met hulp van genomic mapping een optie, zoals ook bij PRRS mogelijk lijkt.”