Zeven aanbevelingen om hittestress te voorkomen

Bij warm weer probeert een varkenshouder de productie van de varkens op peil te houden met maatregelen als extra ventileren of voeraanpassingen. Bij extreem warm weer zijn de maatregelen bedoeld om hittestress en daarmee schadelijke effecten voor de varkens te voorkomen. De productie moet bij hittestress van ondergeschikt belang zijn.

De lijst met aanbevelingen bij hitte en een bedrijfsspecifiek hitteprotocol zijn onderdeel van het PPS-project 'Gezonder klimaat voor dier, mens en omgeving'. Dat project staat onder verantwoording van de POV. Voorzitter Linda Janssen (POV en Consortium PPS Klimaat): 'Ik ben trots op het format en de aanbevelingen die binnen een breed gedragen Consortium tot stand zijn gekomen. Gelukkig hebben de meeste varkenshouders al actief maatregelen getroffen om hitte voor hun dieren te beperken. Neemt niet weg dat wij varkenshouders, adviseurs en dierenartsen oproepen om met elkaar continu alert te zijn en preventief voorbereid te zijn om hittestress zoveel mogelijk te voorkomen.'

Hitteprotocol

Anita Hoofs en André Aarnink van Wageningen Livestock Research hebben de aanbevelingen en het hitteprotocol opgesteld. Deze zijn te vinden op www.vitalevarkens.nl. Iedere varkenshouder kan het hitteprotocol bedrijfsspecifiek maken samen met de adviseurs, dierenartsen en medewerkers.

Kijken, kijken, kijken

Bij het voorkomen van hittestress neemt de varkenshouder een of meer maatregelen tegelijk. Volgens Hoofs is het daarbij erg belangrijk om de varkens goed te blijven observeren. 'Hebben de maatregelen het gewenste effect? Dat kun je bijvoorbeeld zien doordat de ademhalingsfrequentie daalt. Let ook op eventueel nadelige effecten.'

Voergift flink lager

Voer in de ochtend uiterlijk voor 8 uur en 's avonds na 21 uur. Is er geen koelsysteem voor de inkomende lucht, dan moet bij hoge buitentemperaturen de voergift bij zware vleesvarkens, zogende en hoogdragende zeugen omlaag. Bijvoorbeeld met 50 procent bij buitentemperaturen boven de 30 graden en met 70 procent bij buitentemperaturen boven de 35 graden. Dat kost productie, maar voorkomt uitval.

Meer rust bij hitte

Bij hitte is het noodzaak om te zorgen voor rust in de stal van 14 uur tot minimaal 19 uur. Voer niet en stel handelingen zoveel mogelijk uit. Verlaag indien mogelijk de hokbezetting door bijvoorbeeld eerder biggen of vleesvarkens te leveren.

Veel, koel water

Controleer of de drinknippels genoeg opbrengst leveren, ook als veel varkens tegelijk drinken. Extra koud water geven verkoelt de varkens. Kouder dan 10 tot 15 graden is niet gewenst, dan kunnen de dieren kramp krijgen. Verlaag bij brijvoedering het drogestofpercentage en vervang de voergift in de middag door water.

Maximaal ventileren

Reinig en controleer voordat de warme periode aanbreekt, het totale klimaatsysteem, de alarminstelling en de noodstroomvoorziening. Ventileer bij hitte maximaal. Bij een luchtsnelheid van 1 meter per seconde is de gevoelstemperatuur 3 à 4 graden lager dan bij 0,2 meter per seconde. Als de buitentemperatuur boven de 19 graden blijft, is het mogelijk om 's nachts maximaal te blijven ventileren.

Met steunventilatoren is de interne luchtcirculatie te verhogen. Hang de steunventilatoren zo hoog mogelijk schuin boven de ligplaatsen van de varkens op, zodat er een circulerende luchtstroom ontstaat.

Koelen helpt flink

Waterverneveling of een coolpad verlaagt de temperatuur van de binnenkomende lucht met 6 tot 8 graden of meer. Bij een coolpad of vernevelen in de inlaat mag de relatieve luchtvochtigheid (RV) tot 100 procent oplopen. In de afdeling zal door de opwarming door de dieren de RV dalen tot 80 procent. Bij vernevelen in de afdeling is een sensor nodig om een RV boven de 80 procent te voorkomen. Met een warmtewisselaar in de inlaat is een groter koeleffect haalbaar omdat hiermee ook de luchtvochtigheid daalt.

Een extra maatregel is natsproeien van hoogdragende en zogende zeugen. Ieder uur herhalen is nodig tot het weer afkoelt. Zet in de kraamstal bij hitte de biggenlampen en/of vloerverwarming uit.

Maatregelen buiten

Ramen isoleren of witkalken voorkomt directe lichtinval en daarmee warme plekken in de hokken. Daken witkalken of natsproeien kan de temperatuur onder het dak met 3 tot 4 graden verlagen. Natmaken van de erfverharding verlaagt de temperatuur van de binnenkomende lucht.