Plaagdierbestrijder houdt zijn hart vast voor regels in 2023

In Nederland en België zijn varkensbedrijven die vrij zijn van ratten en muizen volgens Werner de Mol van MOB Agri-Industries niet te vinden. 'De warme stallen bieden volop schuilmogelijkheden en aromatische voeders en prima drinkwater zijn ruimschoots voorhanden. Het zijn paradijsjes voor knaagdieren die een risico vormen voor de mens- en diergezondheid en bedrijfsveiligheid vanwege hun geknaag aan kabels. Ook beïnvloeden ze de technische resultaten negatief.'

Met veertig jaar ervaring, waarvan de eerste vijf jaar bij Rentokil Pest Control, maakt De Mol zich grote zorgen over de mogelijkheden voor professionele ongediertebestrijders om knaagdieren effectief aan te pakken.

Zwarte rat

'Sinds de jaren negentig zie ik vooral de zwarte rat een spectaculaire opmars maken. Het zijn superslimme dieren en ze hebben een enorm leer- en aanpassingsvermogen. Van nature eet een volwassen rat alles. Maar zit hij eenmaal in een stal, dan is het extreem lastig om hem te verleiden iets anders te vreten dan dat lekkere varkensvoer', zegt de plaagdierbestrijder.

Volgens De Mol wordt het steeds lastiger om knaagdierpopulaties op agrarische bedrijven in toom te houden. 'Bruine ratten en muizen zijn dom en laten zich redelijk makkelijk bestrijden en beheersen, maar dat is niet het geval met zwarte ratten.' Hij schat dat bij 80 tot 90 procent van de varkensbedrijven zwarte ratten in de stallen zitten.

Werkingsmechanismen afwisselen

'Ik houd mijn hart vast, zeker als er geen rodenticiden met hoge gehalten aan werkzame stof meer mogen worden ingezet. Het gaat in Europa al jaren richting het gebruik van alleen niet-toxische bestrijdingsmiddelen. De lagere doseringen werkzame stoffen hebben in veel toegepaste chemische middelen de resistentie tegen anticoagulantia in de hand gewerkt. Het is daarom van belang om werkingsmechanismen af te wisselen', geeft De Mol aan.

'De Europese wetten en regels voor ongediertebestrijding schieten door, waardoor we als maatschappij letterlijk achteruitboeren. Het risico op verspreiding van besmettelijke ziektes neemt ongetwijfeld toe.'

Nieuwe knaagdierbestrijdingsmethode

De nieuwe knaagdierbestrijdingsmethode met Harmonix Rodent Paste van ENVU, voorheen Bayer Environmental Science, bestempelt De Mol als een hulpmiddel voor het monitoren en beheersen van stabiele knaagdierpopulaties. 'Je mag geen rodenticiden plaatsen als er geen problemen met muizen en ratten zijn, maar het monitoren is wel van belang om de knaagdierpopulatie onder controle te kunnen houden.'

Op varkensbedrijven waar de knaagproblematiek onder controle was, plaatste de plaagdierbestrijder verpakkingen met rode monitoringpasta zonder actieve stof in lokdozen. Op die manier hield hij knaagactiviteiten in de gaten. 'Liep de opname van de rode lokpasta op, dan schakelde ik over op de groene Harmonix-verpakkingen met de werkzame stof. Werd er na een week niets meer van opgenomen, dan was de situatie weer onder controle en schakelde ik terug op de rode monitoringpasta', legt hij uit.

Met deze methode wordt fors bespaard op de opname van actieve stof. Het middel in de groene Harmonix-sachets zorgt ervoor dat de zachte organen – nieren, lever en hart – van de knaagdieren steeds meer verkalken. Dat maakt ze steeds minder beweeglijk en lustelozer, ze stoppen met eten en gaan dood. 'Doorvergiftiging is uitgesloten en resistentie wordt niet opgebouwd, omdat Harmonix een ander werkingsmechanisme heeft dan bloedverdunnende middelen', weet De Mol. 'Cholecalciferol veroorzaakt in het dier een overdosering van vitamine D.'

Uit de tent lokken

Muizen en bruine ratten laten zich met de Harmonix-methode wel uit de tent lokken en worden effectief en op een duurzame wijze bestreden. Maar als er zwarte ratten in de stallen zitten, uit de plaagdierbestrijder hardop zijn twijfels. 'Zwarte ratten zijn gefocust op het eten van smakelijk en veilig varkensvoer in open voerbakken en gaan dan niet snel aan iets vreemds knagen in een lokdoos. Daarom spreek ik vaak over het dierenRIJK en het mensDOM.'

Over de effectiviteit van knaagdierbestrijding door het erf aantrekkelijk te maken voor roofvogels, is De Mol sceptisch. 'Alleen in de periode dat ze hun jongen grootbrengen, vangen ze grote aantallen muizen en ratten in de omgeving van de stallen. Zijn de jongen uitgevlogen, dan zakt de drang om te jagen fors terug en kan de knaagdierpopulatie in de natuur zich razendsnel uitbreiden, zeker door de opwarming van het klimaat', licht de plaagdierbestrijder toe. 'Wordt het kouder, dan zijn de lenige knaagdieren vindingrijk om de stallen binnen te komen, dus moet alles uit de kast worden gehaald om ze te weren.'