Dierenbescherming: meer haast geboden bij aanpak stalbranden

De Onderzoeksraad voor de Veiligheid adviseerde de overheid in maart 2021 om dwingende maatregelen te nemen om het aantal stalbranden terug te dringen. Afgelopen oktober klaagde de raad dat er met die adviezen nog niets was gedaan. Op woensdag 10 januari stuurde minister Adema een wetsvoorstel voor periodieke brandveiligheidskeuringen naar de Tweede Kamer.

Het wetsvoorstel omvat ontwerpregels voor periodieke elektrakeuringen en een jaarlijkse brandveiligheidskeuring van veestallen. 'Maar het kan nog jaren duren voordat deze regels van kracht worden. En dan zijn ook nog maar twee van de aanbevelingen van de onderzoeksraad opgepakt', schrijft programmamanager veehouderij Bert van den Berg van de Dierenbescherming.

Als de Tweede Kamer het onderwerp niet controversieel verklaart, moet gewacht worden op een nieuw kabinet. 'Vervolgens moet de Raad van State nog advies geven. Pas daarna kan de Tweede Kamer het voorstel bespreken. Wanneer dat achter de rug is, moet de minister nog nadere uitvoeringsregels opstellen', schetst de Dierenbescherming het traject dat het voorstel moet doorlopen. 'Naar verwachting is met dit traject een half jaar tot ruim twee jaar gemoeid.'

Regel voor alle stallen

Kortsluiting in de elektrische installatie vormt het grootste risico voor een stalbrand. Adema stelt voor dat van de ongeveer 25.500 veestallen in Nederland er zo’n 20.000 elke vijf jaar onderworpen worden aan een Agro Elektra Inspectie. Als er zonnepanelen zijn, komt daar een zonnestroominstallatie-inspectie bij.

Bij zo’n 5.000 grotere veestallen moet dit elke drie jaar gebeuren. De meeste stallen worden nu ook al aan dit soort inspecties onderworpen. Vaak op last van verzekeraars of in het kader van private kwaliteitssystemen, zoals IKB Kip en Beter Leven. Door dit wettelijk verplicht te stellen, gaat de keuring voor alle veestallen gelden. Dit moet het bewustzijn en het brandveiligheidsbeheer verhogen. Denk aan het voorkomen van onveilige rommel, achterstallig onderhoud en brandgevaarlijke klussen.

Naast de verplichte Agro Elektra Inspectie en een brandveiligheidsinspectie heeft de Onderzoeksraad voor de Veiligheid meer maatregelen voorgesteld. Het gaat onder meer om een verplichte compartimentering van de technische ruimten. Sinds 1 april 2014 geldt voor nieuwbouw dat deze van een minstens 60 minuten brandwerende schil voorzien moeten zijn. Maar omdat de meeste stallen van voor die datum zijn, duurt het nog jaren voordat deze door nieuwbouw zijn vervangen. Van den Berg: 'Ter versnelling is een wettelijke verplichting nodig.'

Maximumaantal dieren

De Onderzoeksraad voor de Veiligheid adviseert ook om een maximumaantal dieren per brandcompartiment in te stellen. Op dit moment laat de bouwregelgeving, zonder extra brandveiligheidsvoorschriften, stalcompartimenten toe van 2.500 vierkante meter. Daarop mogen bijvoorbeeld 3.000 varkens (1 varken op 0,8 vierkante meter) en 110.000 vleeskuikens (21 kuikens op 1 vierkante meter) worden gehouden.

Bij een stalbrand moet zo’n compartiment – en dus ook de dieren daarin – in de regel als 'reddeloos verloren' worden beschouwd. De bouwregelgeving laat onder voorwaarden zelfs nog grotere compartimenten toe. De raad wijst, schrijft Van den Berg, er terecht op dat er daardoor bij brand nog meer dieren omkomen.

De minister van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit wil het aantal dierlijke slachtoffers door stalbranden in 2026 gehalveerd hebben, ten opzichte van 2020. Als dit ernst is, geeft de Dierenbescherming aan, moet hij onder meer voorstellen om het aantal dieren per compartiment te halveren en zou hij de opening voor grotere compartimenten moeten schrappen.

Kosten doorberekenen

Vanuit de veehouderij klinkt het geluid dat de jaarlijkse brandveiligheidsinspectie te begrotelijk is. In de ogen van de Dierenbescherming is deze nieuwe maatregel juist van grote waarde. De organisatie verwacht dat de kosten van de inspectie zullen afnemen, omdat brandonveilige situaties bij eerdere inspecties verholpen zijn.

'Maar los daarvan vindt de Dierenbescherming dat de meerkosten als gevolg van de nieuwe brandveiligheidsvoorschriften doorberekend moeten worden aan de consument.'