Bij 70 procent van zeugen zit het goed met de urinewegen

Dat er meer aandacht besteed mag worden aan de urinewegen concludeerde AdVee Dierenartsen na een bezoek aan een zeugenbedrijf dat kampte met vruchtbaarheidsproblemen. Dit vertelden Verhoeven en Van Alphen tijdens het symposium Gezonde varkenshouderij van Boerderij.

Het afbigpercentage van de zeugen was met 78 tot 85 procent te laag, er waren onregelmatige terugkomers, er was kalkaanslag in de dekstal en de uitval van de zeugen was verhoogd. De standaardonderzoeken met bloed, speeksel, mest, sectie, swabs en processing fluids gaven geen beeld van de mogelijke oorzaak.

Ontsteking urinewegen

Door de kalkaanslag kwam Verhoeven met de suggestie om naar de urine te kijken. ‘Urine moet mooi helder en geel van kleur zijn. Is het anders, dan kan dat duiden op een ontsteking van de urinewegen. Onderzoek heeft op dit bedrijf inderdaad aangetoond dat meerdere zeugen met een urinewegenontsteking kampten. Met een kuur is het opgelost en de vruchtbaarheidsresultaten verbeterden weer.’

‘Wel hebben we naar de achterliggende oorzaak gekeken, anders keert het probleem terug’, vult Van Alphen aan. ‘Vaak is een urinewegenontsteking subklinisch aanwezig, maar het kan wel leiden tot vruchtbaarheidsproblemen. Ook kan het zorgen voor baarmoederontstekingen, gewichtsverlies, een slechtere biest en melkproductie en zelfs een ontsteking van de blaas en het nierbekken. Dit kan vervolgens resulteren in een verhoogde uitval van de zeugen.’

Om snel een idee te krijgen of er sprake kan zijn van urinewegproblemen hebben Verhoeven en Van Alphen een maatbeker ontwikkeld met daarop vijf kleuren. Daarmee is snel te zien of nader onderzoek nodig is.

Twintig monsters

Bij nader onderzoek worden twintig monsters ochtendurine van de zeugen uit de dek-, dracht- en kraamstal onderzocht op nitriet, bloed, eiwit, zuurgaad en soortelijk gewicht. Onderzoek op meerdere bedrijven laat zien dat zo’n 30 procent kampt met subklinische of klinische urinewegproblemen. Omdat urineweginfecties nadelig uitpakken voor de zeugen, is het volgens Verhoeven en Van Alphen van groot belang om ze zoveel mogelijk te voorkomen.

Op de eerste plaats betekent dat een controle van de wateropname. Dragende zeugen moeten minimaal 12 liter per dag drinken. Vaak halen ze dat niet en dan spoelen de nieren en urinewegen niet goed door. Controle van waterkwaliteit en wateropname is dan ook nodig. ‘Is de waterafgifte hoog genoeg en durft een jonge zeug wel bij de nippel of drinkbak te komen?’

Een tweede aandachtspunt is hygiëne tijdens het insemineren en de geboorte. ‘Bij het insemineren zijn schone materialen nodig, net zoals een schone kling. Beperk geboortehulp zoveel mogelijk’, zegt Van Alphen. ‘Want ook bij hygiënisch werken kunnen ziektekiemen naar binnen komen. Is veel geboortehulp nodig, zoek dan naar de oorzaak.’