Dierenarts: 'Eerst kijken dan pas zeiken'

Dat zei dierenarts Wikke Kuller van de Universitaire Landbouwhuisdieren Praktijk tijdens het veertiende hogere varkensgezondheidssymposium in Eindhoven. 'Eerst kijken en dan pas zeiken. Houd je ogen en oren goed open, want dan zie je al heel veel.' Vechten zorgt voor stress en telkens voor een onderbreking van de bloedtoevoer naar de darmen. 'Alleen daarom al moeten stresssituaties zoveel mogelijk worden voorkomen. Voerbakken vergeten te vullen na opleg in een nieuwe afdeling is een aanjager voor darmschade en productieverlies.'

Volgens Kuller is er nog veel te ontdekken over wat normaal gedrag is bij gedomesticeerde dieren. 'Dat is iets heel anders dan natuurlijk gedrag bij wilde varkens.' Bovendien is een varkenshouder niet 24/7 in staat om de dieren te observeren. Technieken zijn hulpmiddelen om op afstand dieren te kunnen volgen. Zo gaan de Universiteiten van Utrecht, Wageningen en Eindhoven samen onderzoeken of met sensortechnologie individuele varkens zijn te volgen en hun sociale gedrag is te meten. Dat gebeurt in kader van het project 'Sensoren in je oren'.

Camera's kunnen in de praktijk eenvoudig probleemsituaties in beeld brengen. Kuller heeft die techniek al menigmaal benut om situaties vast te leggen en tot oplossingen te komen. 'Iets zichtbaar maken is één, maar de werkelijke oorzaak ontdekken en de juiste maatregelen nemen om de probleemsituatie op te heffen is de kunst.'

Praktijkbeelden

Zo toonde de dierenarts camerabeelden van een droogvoerbak met drie vreetplekken voor een onrustig koppel vleesvarkens. De bewegende beelden wezen uit dat een ranghoog dier de bak verdedigde, zodat het aantal vreetplekken voor de 24 dieren beperkt werd tot één. Dat werd volgens Kuller aangejaagd door de gemene groepsvoerbak. 'Alleen het dier dat het middelste vak bezet, kan met de smalle klepel de voertoevoer regelen. Het resultaat was een niet-uniform koppel met vette en magere dieren.'

Maar ook de lighouding zegt veel over het welzijn van varkens. Bij een nieuwe stal was de uitval structureel te hoog, met als reden maagzweren. De voerfirma had volgens Kuller alles uit de kast gehaald en aan de voeding kon het niet liggen.

'Toen zijn 24 uursbeelden gemaakt en bleken vleesvarkens in groepshokken 's nachts in een vluchthouding te liggen. De klimaatexpert vond tijdens de metingen overdag geen afwijkingen van het gewenste stalklimaat. Toen is de leverancier van de klimaatregelapparatuur erbij gehaald en werd een fout in de software ontdekt. Kleppen werden om een onverklaarbare reden 's nachts een paar keer aangestuurd om te openen.

'De dieren geven het aan, maar soms zitten fouten in een heel andere hoek dan de meest logische om in te zoeken. De cameratechniek bleek een ideaal hulpmiddel om het gebrek aan nachtelijk comfort voor de varkens aan het licht te brengen', besluit Kuller.