Speenproces verbeteren

Het spenen van biggen is in de natuur een heel proces. Het begint al op dag twee na werpen en het eindigt op 9 tot 17 weken leeftijd. Kennis van het natuurlijk proces kan wellicht helpen het spenen in de varkenshouderij wat soepeler te laten verlopen.

Later spenen
In de natuur gaat het spenen heel geleidelijk. Vanaf vier, vijf weken vreten de biggen steeds meer ander voedsel en ze blijven in steeds mindere mate melk drinken tot ze een week of 9 tot 17 zijn.
Om in de reguliere varkenshouderij op vier weken of later te spenen is het huidige kraamhok ongeschikt. Zo zijn de kraamhokken lang niet altijd groot genoeg om biggen ouder dan vier weken te huisvesten.

Loslopende zeug
Om het natuurlijk proces zo veel mogelijk na te bootsen zou een zeug, in ieder geval de laatste weken los moeten lopen.
Onderzoek laat zien dat bij zeugen in boxen het aantal zoogbeurten nauwelijks daalt. Een loslopende zeug heeft meer kans om zoogbeurten te weigeren en zo het speenproces meer geleidelijk te laten verlopen.
De biggen hebben het dan minder makkelijk en leren ook wat anders te vreten.

Meevreten
In de natuur beginnen biggen vanaf dag vier of vijf al wat te wroeten en te kauwen naar het voorbeeld van de zeug. Die eerste hapjes zijn waarschijnlijk van belang voor de darmontwikkeling en het leren vreten van andere dingen.
Dat kan in het varkensbedrijf worden nagebootst door de biggen bij de voerbak van de zeug te laten kunnen. Ook hebben de biggen tijdens de zoogperiode vast voer nodig voor de darmontwikkeling. Verder hebben ze materiaal nodig om op te knabbelen, zodat ze niet aan elkaar of aan de zeugen kauwen.

Naar de groep
Vanaf dag 10 tot 14 verlaat een zeug in de natuur haar nest definitief en neemt de zeug de biggen mee naar de groep.
In de praktijk kunnen biggen aan elkaar leren kennen door bijvoorbeeld een schot tussen twee kraamhokken uit te halen. Die biggen kunnen na spenen bij elkaar in het hok worden geplaatst.
Het vormen van nieuwe groepen met spenen is niet het ideale moment, biggen moeten dan al aan veel zaken wennen. Als biggen elkaar al kennen scheelt dat dus een stressfactor. Biggen die al in de kraamfase andere biggen leren kennen, zijn op latere leeftijd socialer en minder agressief.
Kraamopfok neemt ook stressfactoren weg. De omgeving van de biggen verandert met spenen immers niet. Ze kunnen op dezelfde plaats slapen, eten en drinken.

Lees meer:

• Geleidelijk zonder zeug en melk | Magazine Varkens 1