Prostitutie en eerlijke marges

De negatieve berichtenstroom over vlees blijft maar aanhouden. Daarbij wordt lekker ongenuanceerd al het vlees op een hoop gegooid. Dit geldt ook voor varkensvlees.
Wij als Nederlandse varkensboeren vinden dat heel onterecht. Onze standaard is de hoogste van de hele wereld. Op een paar concepten na is varkensvlees echter nog steeds een bulkproduct. We produceren in Nederland dan wel volgens een hogere standaard. Dit is in het product in de winkel echter niet terug te zien, laat staan te proeven. De onderscheidende hoge productiestandaard willen of kunnen we kennelijk niet tot waarde brengen.

Als boeren klagen we wel maar doen we ook wat? De vraag is: gaat iemand dit voor ons regelen en ons mogelijk een klein beetje meer betalen. Of gaan we dingen nog beter doen en dit laten zien, waardoor we een betere prijs krijgen.
Wij varkenshouders maken geen eindproduct en de kwaliteit daarvan is van veel meer schakels afhankelijk dan alleen de boer. Hierin zit ook de moeilijkheid. De schakels in de Nederlandse varkensvleeskolom vertrouwen elkaar maar matig en werken slecht samen. Voor de meeste schakels is de eigen marge leidend en niet de totale toegevoegde waarde in de keten. Hier zit veel spanning met als gevolg dat de consument ons product maar matig vertrouwd. Iets dat wij onterecht vinden, maar waar we wel de prijs voor betalen. Onze opbrengstprijs hangt uiteindelijk af van de totale toegevoegde waarde in de keten. De boer wil zijn "vrijheid" behouden en geeft niemand het vertrouwen om zijn onderscheidende product tot meer waarde te brengen.

De situatie in de varkensvleessector doet me denken aan de prostitutie. Door de tijd heen is er veel discussie over wie er nou strafbaar is; de prostituee of de klant. Die discussie heeft nooit de misstanden kunnen oplossen. Zolang er door een paar mensen veel geld te verdienen is, blijven de misstanden bestaan. Prostituees komen vaak uit het buitenland, kennen hun rechten niet, zijn soms illegaal en worden onder druk gezet door pooiers. Ze zijn vaak in die situatie terechtgekomen door de verleidelijkheid van geld op korte termijn.

Varkensboeren spreken de taal goed, kennen hun rechten en zijn legaal. Toch hebben we weinig grip op de rest van de keten. De keten stelt eisen aan ons. Maar stellen wij ook eisen aan de keten of laten we dit meewegen bij de beslissing aan wie we de varkens meegeven? We blijven hopen op een krap aanbod zodat wij de prijs kunnen bepalen. Gaat dit ooit komen als er steeds schandalen zijn? We accepteren dat er met ons product gesjoemeld wordt en de schakels na ons de prijs bepalen.

Ik denk dat het logisch is dat we in deze situatie terechtgekomen zijn, maar vindt het niet logisch dat we daarin blijven zitten. Laten we niet wachten tot er iemand komt die én meteen meer betaalt voor de varkens én meerwaarde in de keten gaat organiseren. Initiatieven die een concurrerende prijs betalen en zorgen dat er een onderscheidend en eerlijk product bij de consument komt, zijn een mooi begin. Zoiets kunnen we ondersteunen.

In de prostitutie hebben dergelijke initiatieven nooit op veel sympathie van de pooiers kunnen rekenen. De prostituees hebben zich tot nu toe steeds bij de situatie neer moeten leggen.
Als varkenshouders verdienen wij een beter lot. We krijgen het alleen als we goede initiatieven een kans geven. Onze afnemer aanspreken is niet altijd eenvoudig, maar hoe krijgen we anders het vertrouwen van de consument terug?

John Lorist
Voorzitter coöperatie Pigture Group