Diervitaliteit verhogen door beter stalklimaat

Twan de Groot, klimaatspecialist varkenshouderij bij Voergroep Zuid, beoordeelt wekelijks rapporten van klimaatmetingen. Dat zijn grafieken van meetwaardes verkregen met mobiele sensoren. Hij plaatst die sensoren bij varkensbedrijven om eventuele onvolkomenheden in het stalklimaat op te sporen. ‘Het klimaat als invloedfactor op suboptimale prestaties van de varkens willen we met StalVitaal zo maximaal mogelijk uitsluiten.’
Tien sensoren zijn in oktober 2018 aangeschaft om met klimaatadvies meerwaarde te bieden. De technologie komt van Slimme Stal van Connecting Agri & Food en ook hun software wordt benut. ‘Van afstand kan ik op elk moment van de dag zien hoe het klimaat in de verschillende stallen is’, zegt De Groot.
‘Dat bespaart niet alleen veel tijd voor het afleggen van stalbezoeken, maar je meet ook werkelijk hoe het verloop van de temperatuur, de luchtvochtigheid en het CO2-gehalte in een afdeling is. Zonder het normale gedragspatroon van de dieren te hoeven verstoren, wat je wel doet als je zelf gaat meten in de stal.’

Ervaringen uit de praktijk

Het ruim anderhalf jaar meten van stallen heeft de klimaatspecialist veel inzicht en kennis opgeleverd. Voor een meting doorgrondt hij alle zaken die van invloed zijn op het stalklimaat. De in- en uitlaat van lucht, de verwarming, de ingestelde curves, de correcties, de positie en werking van de voelers, de luchtbeweging en de windinvloeden.
‘Een goed ingestelde klimaatregeling en juiste schakeling met de verwarming zorgt minimaal 90 procent van de tijd voor een stalklimaat binnen de gewenste grenzen voor de verschillende diercategorieën’, stelt De Groot. ‘Het fijn inregelen is te doen met aanvullende metingen van temperatuur, CO2-gehalte en relatieve luchtvochtigheid (RV) met de sensoren.’ Het continu meten vergroot het inzicht in het klimaat. Zo zijn te grote wisselingen in de temperatuur over een dag aan het licht gebracht met waardes onder de gewenste instelling. De CO2-metingen wezen uit dat de minimumventilatie in orde was, maar toen bleek de verwarming niet tijdig bij te springen.
In andere situaties bleek de minimumventilatie te laag te zijn. De CO2-waardes overschreden de maximale norm van 3.000 ppm en de RV bleef langdurig boven de 80 procent. ‘Dan stuur ik een whatsappje naar de varkenshouder om de minimumventilatie wat hoger te zetten. De gevolgen van zo’n aanpassing zijn op de voet te volgen via de realtime metingen.’
Op een verantwoorde manier meer lucht door afdelingen krijgen, levert een betere voeropname op, benadrukt De Groot. ‘Daarom vind ik het conditioneren van stallucht via warmtewisselaars gekoppeld aan luchtwassers een prima investering. Met voorverwarmde, drogere lucht kun je meer ventileren en stallen frisser houden. Dat vertaalt zich terug in betere prestaties, een beter dierenwelzijn en een beter werkklimaat.’

Eye-opener

Een algemeen leerpunt met StalVitaal is het opwarmen van afdelingen met heteluchtkanonnen. ‘Met het verstoken van gas wordt de afdeling op de gewenste temperatuur gebracht en gehouden, maar tegelijkertijd worden het CO2-gehalte en de luchtvochtigheid fors verhoogd. In een warme maar benauwde omgeving voelen varkens zich niet prettig. Ze ervaren hittestress en starten daardoor minder soepel op’, legt De Groot uit.
De klimaatspecialist adviseert om met een heteluchtkanon de afdeling op te stoken en zo snel mogelijk na opleg van vleesbiggen over te schakelen op elektrische verwarming.
Een ander punt is de situatie waarbij de relatieve luchtvochtigheid langdurig hoog blijft. Zulke omstandigheden ziet De Groot bij met name brijvoerbedrijven. Het voer is vochtrijk, de mest is vaak wat plakkeriger en de vloeren en dieren zijn vaker wat vochtiger dan bij droogvoerbedrijven. ‘Het instellen van een hogere minimumventilatie is dan nodig om afdelingen droger en frisser te krijgen.’
De continumetingen, overzichtelijke weekrapporten en advisering maken StalVitaal volgens De Groot tot een hulpmiddel met toegevoegde waarde voor de varkens en varkenshouders. ‘Verschillende klanten hebben inmiddels zelf sensoren aangeschaft, waarvan ik de metingen op afstand volg.’