'Nu is het een kwestie van het proces optimaliseren'

Het groene bord bij de bedrijfspoort verraadt waar het in de varkensstal in het Noord-Brabantse Bladel om draait: demobedrijf 'De lange staart'. Bedrijfsleider Leon Rijkers is ruim een jaar een 'langestaartenambassadeur'. In vier ronden heeft hij een balans gevonden tussen de krul in de staart houden, efficiënt varkensvlees produceren met gezonde dieren en werken volgens de HyCare-methode.

'Altijd beschikking hebben over voer en schoon drinkwater is een must om varkens verzadigd te houden. Preventief onderhoud uitvoeren aan de voerketting, motoren en wegers beperkt voerverstoringen, stress en bijterij', zegt Rijkers. 'Verder zorgen het optimaal inspelen op de aminozurenbehoefte, voldoende vezelfractie in het voer en eventueel bijsturen met magnesium voor interne rust bij de dieren.'

Het is volgens Rijkers extra uitdagend om dat klaar te spelen bij vleesvarkens met een gemiddeld leefoppervlak van 0,8 vierkante meter. Naast standaard afleidingsmateriaal zijn touwen aan staalkabels met elkaar verbonden, zodat de dieren elkaar in de andere hokken kunnen prikkelen.

Plan gemaakt

'Met het team hebben we een plan gemaakt voor hoe we alles aanpakken en welke maatregelen we nemen voor staartbijters of daders', vertelt Rijkers. 'Ook hebben we uitgewerkt welke data we willen meten en hoe we die inzichtelijk krijgen. Details die we planmatig toepassen willen we inzichtelijk en schaalbaar maken voor de markt.'

Verschil in genetica ziet Rijkers terug in het (bijt)gedrag van de varkens, die afkomstig zijn van het varkensbedrijf van onderzoeksinstelling Schothorst Feed Research. Ongeveer 80 procent de opgelegde dieren had een TN Tempo als vader, een deel had Piétrain-bloed (TN Select) en in de huidige koppels is een kwart TN Duroc.

'Een mooie kans om te leren werken met verschillende eindberen en de verschillen daartussen te ontdekken', verklaart de ondernemer. 'Maar het is voor mij wel duidelijk dat de Piétrains onrustiger zijn dan de Tempo's. De TN Durocs zijn het rustigst; het zijn net kinderen die zichzelf vermaken, als hun buik maar goed gevuld blijft. Ideaal. Ik loop steeds vaker fluitend door de afdelingen.'

Van de circa 4.400 vleesvarkens konden er slechts vijf niet naar de slacht vanwege openstaartaandoeningen. Zo'n 15 dieren met een staartbemerking werden als 'oranje' bestempeld en apart geladen. 'Ruim 99 procent heeft voor de slachterij acceptabele lange staarten', merkt Rijkers op.

De bedrijfsleider vervolgt: 'In periodes met temperaturen onder de 5 graden Celsius en bij tropische temperaturen moet ik er bovenop zitten, omdat de risico's op bijterij dan groter zijn. In de zomer hebben we continu zuur op het drinkwater om het drinken en de vertering te stimuleren. En wellicht is een paar kilo lichter afleveren een optie.'

Meerkosten voor eigen rekening

Extra arbeid, afleidingsmateriaal, het aminozuurrijkere voer en meer uitval of afkeur verhoogden de kosten in het testjaar. 'We hebben op zeker gespeeld en dat alles geaccepteerd, maar dit jaar optimaliseren we de productie en kosten voor het houden van lange staarten', benadrukt Rijkers. 'Eind 2024 hebben we bijvoorbeeld de extra toevoegingen uit de voeders gehaald. We volgen de effecten daarvan.'

De meerkosten krijgt Rijkers nog niet vergoed uit de markt: 'Dit vind ik niet correct. Als sector staan we voor een immense uitdaging om te stoppen met couperen. Maar alle meerkosten voor de voorlopers komen nu toch weer voor eigen rekening. Voor mij is het simpel: als een slachterij minimaal de meerkosten wil betalen, stuur ik mijn krulstaarten daarheen.'