Microscoop nodig bij opsporen PIA

Op vrijwel alle varkensbedrijven in Nederland is PIA aanwezig. Of het ook echt een probleem vormt voor de prestaties van de varkens is daarmee niet te zeggen. Darmbeoordeling aan de slachtlijn kan daarbij helpen, maar alleen indien het in combinatie met microscopisch onderzoek in het laboratorium gebeurt.

Tijdens de Agrivaknet bijeenkomst over nut en noodzaak van slachtlijnonderzoek, liet dierenarts Rutger Jansen van Boehringer Ingelheim zien wat maag en darm kunnen vertellen over de gezondheid van het varken. Op de locatie van Vion in Boxtel had hij magen en darmen van slachtvarkens verzameld en toonde hij wat je daarvan kunt afleiden.

In de darmwand

Bij het zoeken naar PIA is een bepaald deel van de darm belangrijk, het zogeheten ileum. Dat is de laatste 20 centimeter van de dunne darm op de overgang naar de dikke darm toe. Dit is de voorkeurslocatie van Lawsonia intracellularis, de ziekteverwekker die PIA veroorzaakt. Omdat de bacterie in het ileum gaat zitten, heet de ziekte ook wel ileïtis.

De bacterie gaat in de cellen van de darmwand zitten en zorgt dat die cellen sneller gaan vermeerderen. Daardoor ontstaan er verdikkingen in de darmwand en dat is meestal duidelijk zichtbaar. PIA kan zich uitbreiden naar de rest van de dunne darm en dan meer schade veroorzaken.

Acute PIA

De grootste zichtbare schade ontstaat bij acute PIA. Dan zijn er sterfgevallen onder zware varkens vlak voor het afleveren. PIA tast de darmwand dan in zo’n korte tijd ernstig aan, dat de varkens verbloeden. “De schade is groot, maar het is meestal heel tijdelijk”, zegt Jansen, “en er is op dat moment weinig meer tegen te doen.”

Chronische PIA

Lastiger is de chronische PIA. Daar hebben de varkens de hele ronde last van en geeft schade doordat de varkens slechter groeien en een slechtere voederconversie hebben. De schade hiervan is doorgaans flink groter dan de schade van acute PIA. Het kan volgens Jansen gaan om enkele euro’s per afgeleverd vleesvarken.
Omdat bij bloedonderzoek altijd wel PIA wordt gevonden, kun je daar niet op afgaan om vast te stellen of er sprake is van chronische PIA.

Laboratoriumonderzoek

Jansen is daarom aan het zoeken naar andere methoden om het duidelijk aan te tonen. Onderzoek van een tiental darmen en dan met name het ileum, kan daarbij helpen. Daartoe is het volgens de dierenarts nodig om een monster van de darmen op te sturen naar het laboratorium. Daar kunnen ze onder de microscoop met zekerheid vaststellen of het om PIA gaat. Enkel de darmen met het blote oog bekijken, is zinloos.