Interimwet veedichte gebieden slaat plank mis

Een coalitie van drie partijen (GroenLinks, PvdA en SP) heeft het wetsvoorstel tot Interimwet veedichte gebieden opnieuw ingediend. De indieners vinden dat er op dit moment geen goed instrument is om de nadelige gevolgen van de concentratie van bedrijven tegen te gaan (geur, stof, transport en dergelijke). Volgens de POV slaat het voorstel voor een interimwet veedichte op diverse gebieden de plank mis.

De coalitie van drie  politieke partijen maakt gebruik van het wetsvoorstel dat door de toenmalige staatssecretaris van Landbouw, Martijn van Dam, is ingediend. In november 2017 is dit wetsvoorstel door het kabinet ingetrokken. Onder andere omdat het kabinet plannen heeft gemaakt voor een warme sanering van de varkenshouderij, die de overlast in veedichte gebieden aanpakt. En omdat er in 2019 een nieuwe Omgevingswet zou komen waarin alle wetgeving op het gebied van de effecten van veehouderijbedrijven op de omgeving is gebundeld.

Niet voldoende

De drie partijen vinden echter dat dit niet voldoende is. Ze willen dat de provincie in de veedichte gebieden kan ingrijpen in de dieraantallen. De huidige regels gaan volgens hen alleen over de indirecte effecten van de dieraantallen en er wordt onvoldoende rekening gehouden met de stapeling van effecten van veehouderijbedrijven binnen een gebied. De plannen voor warme sanering van de varkensbedrijven gaan hen niet ver genoeg omdat ze geen effect hebben op andere veebedrijven. Daarom vinden ze dat de provincie de mogelijkheid moet hebben om maxima te stelen aan dieraantallen in de veedichte gebieden en ook per bedrijf in die gebieden. Daarnaast kunnen er alleen nieuwe locaties komen als daarmee de maxima van het gebied niet worden overschreden.

Slaat de plank mis

Het voorstel voor een wet veedichte gebieden slaat de plank op diverse punten mis, aldus de POV. Via de wet krijgen provincies meer bevoegdheden om grenzen te stellen aan de omvang van veehouderijen en mogen zij zich hierbij baseren op dieraantallen. De aanleiding van deze wet waren bijvoorbeeld mogelijke gezondheidsrisico’s van omwonenden van veehouderijen. Het accent is in de wet echter verschoven van gezondheid naar ‘kwaliteit van de leefomgeving’. In dat geval hadden emissies centraal moeten staan en niet dieraantallen.
Bovendien is een nieuwe wet, bovenop al bestaande wetgeving niet nodig. We hebben namelijk al onder andere de Waterwet, Wet bodembescherming, Meststoffenwet, Activiteitenbesluit, Wet milieubeheer, Wet geurhinder, Wet natuurbescherming, Programmatische Aanpak Stikstof (PAS), Besluit emissiearme huisvesting, Gezondheids- en welzijnswet voor dieren en de Wet dieren. Met al deze wetten kunnen alle eventuele negatieve effecten van veehouderij worden aangepakt. Nóg een wet is onnodig.

Verduurzaming belemmerd

De POV streeft naar verdere verduurzaming van de varkenshouderij maar door het stellen van grenzen aan de omvang van varkenshouderijen, wordt verdere verduurzaming juist belemmerd. Toepassing van de in het wetsvoorstel opgenomen bevoegdheden heeft daardoor een averechts effect.
In het Actieplan Vitalisering Varkenshouderij wordt o.a. ingezet op duurzamer produceren, verminderen van overlast naar de omgeving en het geven van invulling aan lege en vaak verouderde stallen. Dit wetsvoorstel is daarom niet nodig, sterker nog, dit wetsvoorstel belemmert mogelijk een succesvolle uitvoering van dit Actieplan.

Een ander bezwaar is dat provincies in deze wet vrij spel krijgen. Voorwaarden en bandbreedtes ontbreken. Dit kan er in het uiterste geval toe leiden, dat provincies het aantal landbouwhuisdieren en het aantal veehouderijlocaties tot nul kunnen beperken. Dit theoretische voorbeeld maakt goed duidelijk hoe verstrekkend de bevoegdheden van de provincies in deze wet zijn.

In strijd met Europese verdragen

Het stellen van een maximum aan aantallen landbouwhuisdieren en veehouderijlocaties is daarnaast in strijd met het ‘Verdrag betreffende de Werking van de Europese Unie’ (VWEU). Dat verdrag is erop gericht de productiviteit van de landbouw toe te laten nemen en markten te stabiliseren. En het is, met het oog op de Rechten van de Mens, zelfs discutabel of een overheid zich mag mengen in het eigendom van veehouders.