Resistentieniveau daalt in Nederland

Minder antibiotica gebruiken zorgt voor een daling van het resistentieniveau bij de meeste bacteriën. Bij de colibacteriën is de afname van het resistentieniveau het meest duidelijk. Bij Salmonella is het beeld wat lastiger. Nederland loopt voorop, maar in Europa gaat het lang niet overal goed en neemt de resistentie soms nog toe, blijkt uit een groot rapport naar de resistentie-ontwikkeling.

Nederland doet het binnen Europa goed op het gebied van de resistentie-ontwikkeling. Het is duidelijk dat de daling van het antibioticagebruik hier zijn vruchten afwerpt. Bij de E. colibacteriën is dit het meest duidelijk zichtbaar. Hier daalt het resistentieniveau tegen alle vijf de onderzochte antibiotica.

Minder ESBL

“Belangrijk is daarbij dat de resistentie tegen cefotaxime daalt”, zegt Jaap Wagenaar, hoogleraar aan de Faculteit Diergeneeskunde. “Dit antibioticum is een belangrijke indicator voor resistentie via de zogeheten ESBL’s. ESBL’s zijn resistentiefactoren die heel gemakkelijk overgaan van de ene naar de andere bacteriesoort en daarom een grote risicofactor zijn voor de verspreiding van resistentie.”
Bij E. coli daalt het algemene resistentieniveau snel omdat er heel veel E.coli-typen zijn die onderling concurreren. Door de daling van het antibioticagebruik winnen dan de typen die niet resistent zijn.

Langzaam bij Salmonella

Van Salmonella zijn er minder typen bacteriën en is er dus minder onderlinge concurrentie. Het type dat veel voorkomt, de Salmonella typhimurium, is daarbij juist het type waarbij veel resistentie aanwezig is. Minder antibioticagebruik leidt hierdoor minder snel tot een daling van het resistentieniveau. De Salmonella typhimurium blijft aanwezig en daarmee ook de resistentie. Wel kan een daling van het antibioticagebruik er op termijn voor zorgen dat het resistentieniveau bij de Salmonella typhimurium zelf vermindert. Dat is een weg van de lange adem, maar maakt het wel nodig om het antibioticagebruik te blijven verminderen.

Minder besmettingen

Daarnaast blijft het belangrijk het aantal Salmonella-besmettingen te verlagen. En gelukkig gebeurt dat ook al in Nederland. In 1985 waren en nog heel veel gevallen van Salmonella: meer dan 8.000 bevestigd in het laboratorium en waarschijnlijk zo’n 140.000 Salmonella-ziektegevallen onder de bevolking. Toentertijd was varkensvlees voor meer dan de helft van de gevallen de oorzaak.
Het aantal in het laboratorium bevestigde ziektegevallen voor Salmonella is inmiddels gedaald tot zo’n 1.600 en circa 30.000 gevallen onder de bevolking in 2017. Varkens zijn daarbij nog voor 28 procent verantwoordelijk. Al een flinke daling, maar het kan nog beter en verklaart ook de aandacht die slachterijen hebben voor de daling van de Salmonella-besmettingen.