CO2-voetafdruk vergelijken via verpakking

Maatschappelijk verantwoord produceren van varkensvlees en al het andere voedsel is noodzakelijk. Daar zijn in Nederland ook afspraken over gemaakt met de overheid. Vion Food Group speelt er op in met de vraaggedreven productieketens binnen de Building Balanced Chain-strategie.
Daarbij hoort objectieve, relevante informatie over het maatschappelijk verantwoord ondernemen. De start is gemaakt met het in beeld brengen van de uitstoot van broeikasgassen, weergegeven als de CO2-voetafdruk bij de productie van varkensvlees.
Het Metamodel dat Wageningen Economic Research hiertoe heeft ontwikkeld, is zo opgezet dat andere duurzaamheidskenmerken gemakkelijk meegenomen kunnen worden, dus bijvoorbeeld het dierenwelzijn. Het model is in samenwerking met Vion Food Group, HAS Den Bosch en ZLTO tot stand gekomen.
Bij het ontwikkelen van het Metamodel is de hele keten in beeld gebracht. Dus vanaf de productie van het voer, tot het aankoopmoment in de supermarkt. Alle denkbare factoren die invloed hebben op de CO2-voetafdruk zijn onder de loep genomen en beoordeeld op hun belang. Dat is gebeurd op basis van internationaal erkende rekenregels.
In het voorbeeld is te zien dat er een aantal grote factoren zijn die een flinke bijdrage leveren aan de CO2-voetafdruk. De voeding van de varkens is uiteraard de belangrijkste factor.
Ook de verandering in landgebruik, die te maken heeft met het verbouwen van voer, is van groot belang. Als er geen bos wordt gekapt voor sojateelt, is daar bijvoorbeeld een flinke verlaging van de CO2-voetafdruk mee te bereiken.
Opvallend is ook de grote rol die de methaanuitstoot speelt. Dit sterke broeikasgas heeft een flink aandeel in de CO2-voetafdruk. Mest snel uit de stal afvoeren en vergisten, kan de voetafdruk dan ook behoorlijk verkleinen.

Nico Bondt, onderzoeker en projectmanager bij Wageningen Economic Research: ‘We hebben echt alle relevante factoren meegenomen die een rol spelen bij de CO2-voetafdruk.’
‘Het model geeft op een wetenschappelijke manier inzicht in de CO2-voetafdruk van varkensvlees. We hebben naar alle factoren gekeken die een relevante bijdrage leveren. Voor een aantal kleine factoren die nauwelijks zijn te beïnvloeden, zou je met een standaardwaarde kunnen rekenen. Zo’n factor is de CO2-uitstoot bij de bouw van de stal en inrichting. Daar kun je als varkenshouder niet veel aan veranderen. Andere kleine factoren, zoals de verpakking en het verwerken van afval dat bij de productie ontstaat, neem je juist wel mee, omdat de keten daar invloed op heeft.
‘De varkenshouder kan het meest doen met het voer en de voergrondstoffen. Daar zijn zeker verbeteringen haalbaar, al spelen uiteraard de kosten wel mee. Het voer mag niet onbetaalbaar worden. Dat geldt ook bij de aanpak van de methaanuitstoot. Daar kun je bij een renovatie van de stal mogelijk zaken slim combineren en zo de CO2-voetafdruk flink verlagen.’

Alfred van Lenthe, programmadirecteur bij CoViVa: ‘Een wetenschappelijk onderbouwde CO2-voetafdruk is voor onze sector essentieel.’
‘De varkenssector werkt binnen CoViVa aan verdere verduurzaming van de keten, inclusief een verdienmodel. Het meten van duurzaamheidsprestaties wordt steeds belangrijker. Dat geldt voor alle economische activiteiten, waar de varkenshouderij er één van is. Een van de sporen binnen het vitaliseringsplan varkenshouderij is de ‘erkende bijdrage aan klimaat- en energietransitie’. Hiertoe zijn een objectieve vaststelling van de CO2-voetafdruk en goede communicatie nodig. Het is belangrijk om te weten welke bijdrage elk procesonderdeel levert aan deze CO2-voetafdruk.
‘Dat is nu wetenschappelijk en op internationaal erkende wijze onderbouwd. Voor een sector waar export zo essentieel is, is dat een belangrijke voorwaarde. We kunnen dus nu onze inspanningen monitoren en het effect op een lagere CO2-voetafdruk meten. Varkensvlees is een belangrijke eiwitbron die nu objectief is te vergelijken met andere belangrijke eiwitbronnen.’

Bert Urlings, directeur Kwaliteit bij Vion Food Group: ‘Consumenten informatie bieden waarmee ze zelf kunnen bepalen wat ze wel of niet goed vinden.’
‘Je moet consumenten serieus benaderen. Voor ons betekent dit dat we hen op het vlak van de belangrijke duurzaamheidskenmerken van goede informatie willen voorzien. Dus bijvoorbeeld over de werkelijke CO2-voetafdruk van het varkensvlees dat ze in de winkel kunnen kopen. Daarom hebben we Wageningen Economic Research gevraagd om een gestandaardiseerde en wetenschappelijk geaccepteerde manier om dit te berekenen.
’Nu die berekening er is, komt de vraag hoe we dit gaan verbeteren. Daar kun je als keten niet voor weglopen. We weten bijvoorbeeld al dat we flink wat kunnen bereiken met andere eiwitbronnen. Zo kunnen de varkenshouders in Nederland soja vervangen met bijproducten uit de zuivelindustrie. De methaanuitstoot kun je goed verlagen door bronaanpak, waarmee je dan ook direct de ammoniakuitstoot beperkt. We gaan nu met een praktijkproef starten om te zien wat er mogelijk is.’