Achtergrond

Longscore van ieder individueel varken

Gezondheid John Lamers 19 mei 2021 om 11:30uur

Longgezondheid heeft bij vleesvarkens flinke invloed op de prestaties. Reden voor de Keten Duurzaam Varkensvlees om samen met Ceva Santé Animale de longscore van ieder individueel varken in beeld te brengen. Zodat de varkenshouders de gezondheid van hun varkens met een gericht plan van aanpak verder kunnen verbeteren.

Individuele dierherkenning heeft de toekomst. De Keten Duurzaam Varkensvlees (KDV) heeft dat samen met ketenpartner Westfort Vleesproducten al in 2015 onderkend, stelt directeur Jaap de Wit. 'Na intensieve praktijktesten is daar het UHF-oormerk als beste uit naar voren gekomen. Het oormerk biedt het naast de individuele herkenning ook de mogelijkheid om koppels te identificeren.'

Inmiddels gebruiken 150 van de ruim 260 KDV-varkenshouders individuele herkenning. Met die individuele dierherkenning kon KDV onder andere een keten opzetten voor varkensvlees met een garantie voor een antibioticavrij leven. Die individuele herkenning biedt dus kansen in de afzet.

Voor varkenshouders is het volgens De Wit echter nog belangrijker dat ze van ieder individueel dier de prestaties en gezondheid kunnen bijhouden. 'Daar is nog meer winst mee te behalen dan aan de afzetkant. Mede door die individuele herkenning kunnen we de prestaties benchmarken. De verschillen in leeftijd bij afleveren zijn enorm. Gemiddeld ligt de leeftijd bij slachten op 190 dagen in onze keten. De beste bedrijven halen een gemiddelde van 160 dagen. Dat levert die varkenshouders veel op.'

Met individueel scoren ontdek je een ziekteverwekker eerder en kun je die tijdig aanpakken

Jaap de Wit, Westfort Vleesproducten

Voor goede prestaties van varkens is longgezondheid een van de belangrijke breekpunten. Om longgezondheid te verbeteren is het belangrijk om goed zicht te hebben op mogelijke oorzaken. Om varkenshouders meer inzicht in te bieden, ging KDV een samenwerking aan met Ceva Santé Animale. Deze producent van vaccins heeft een eigen onderzoeksafdeling en dierenartsen die gespecialiseerd zijn in het herkennen van onder andere longaandoeningen. Het Ceva Lung Program (CLP) is speciaal gericht op het onderzoeken van longen aan de slachtlijn.

Varkensdierenarts Steven Van Colen van Ceva scoort aan de slachtlijn de longen van de KDV-varkenshouders. Ziet hij letsels of littekens dan krijgen die op basis van de ernst een scorecijfer. De dierenarts zet de scores in de app van het Ceva Lung Program. Aan het einde van de dag zijn dan alle gegevens van elk individueel varken bekend en maakt de dierenarts een waarschijnlijkheidsdiagnose.

Steven Van Colen, Ceva Santé Animale © Henk Riswick Fotografie

'Het grote voordeel is dat ik een diagnose geef op basis van de geconstateerde afwijkingen. Bij bloedonderzoek kun je wel een ziekteverwekker als mycoplasma of APP vinden, maar dat zegt dan niet of die ziekteverwekker ook werkelijk problemen veroorzaakt voor de longgezondheid.

'Ik zie een afwijking, in welke mate het voorkomt bij een individueel varken en of het bij weinig of veel varkens in de koppel voorkomt. Daarmee kan ik met grote zekerheid aangeven dat een bepaalde ziekteverwekker problemen veroorzaakt en ook op welke leeftijd die voor problemen gaat zorgen', legt Van Colen uit.

Belangrijk is volgens de dierenarts dat door het individueel scoren van alle varkens in een koppel een mogelijk probleem eerder is te ontdekken. 'Een ziekte als mycoplasma sluipt heel langzaam het bedrijf in. Het begint bij een paar dieren. Met het individueel scoren ontdek je dit eerder. Zo kun je de ziekteverwekker aanpakken voordat die echt schade veroorzaakt.'

Om de longscore mogelijk te maken heeft Westfort een apart bordes gemaakt voor het beoordelen van de longen. Het heeft mede door corona langer geduurd dan gepland maar inmiddels draait het project. Omdat het voor alle KDV-bedrijven interessant is, krijgt de longgezondheid van alle bedrijven een score. Voor de bedrijven met individuele dierherkenning is wel een betere analyse te maken van de financiële effecten en mogelijke oorzaken.

Op basis van het gemiddelde van al deze scores is ook tussen de bedrijven een goede benchmark voor longgezondheid te maken.
De verzamelde scores zijn overigens geanonimiseerd. 'De onderzoekers van Ceva krijgen geen inzicht in de herkomst van de dieren', zegt De Wit. 'Het is belangrijk om hier uiterst zorgvuldig mee om te gaan.'

Gericht advies

Bedrijven die daar interesse in hebben, krijgen de eigen gegevens teruggekoppeld. Daarbij geven de dierenartsen van Ceva desgewenst een gericht advies. De varkenshouder kan vervolgens samen met zijn eigen dierenarts een aanpak bepalen. Ceva kan daarbij ondersteunen. De bedrijven worden na enige tijd allemaal een keer opnieuw gescoord. Daaruit wordt dan duidelijk of de ingezette strategie ook goed uitpakt.

'Slachtlijnonderzoek van de varkens vond tot nu toe ook wel plaats', zegt De Wit. 'Maar minder frequent en meestal alleen als er problemen waren. Nu krijgen alle bedrijven inzicht in de longgezondheid en herhalen we dit regelmatig. Liefst zouden we het permanent uitvoeren.'

Voor Ceva biedt de aanpak een veel beter zicht dan tot nu toe mogelijk op ziekteverwekkers die een rol spelen bij de longgezondheid. Van Colen: 'Er is geen bedrijf in Europa dat al op deze schaal werkt met consequent individuele herkenning. We zijn nu bezig met het koppelen van de gegevens vanuit onze app aan de individuele registratie van KDV.'

Varkenshouders hoeven niet te vrezen dat hun gegevens openbaar worden. 'We zorgen ervoor dat alleen de varkenshouder zelf toegang krijgt', zegt De Wit. 'De varkenshouder bepaalt wat er met de gegevens gebeurt.'

Scoresysteem longen

Bij het scoren van de longen met het Ceva Lung Program wordt gebruik gemaakt van de internationaal erkende methodes Madec en Spess. Een gezonde long krijgt een maximale score. Door met een internationaal systeem te werken, is de score voor longgezondheid goed te vergelijken met bedrijven in Spanje. Daar is het scoren van longen aan de slachtlijn standaard. De integraties, waar bijna alle Spaanse varkenshouders bij zijn aangesloten, hechten er veel belang aan. Daaruit valt te concluderen dat het verbeteren van de longgezondheid veel oplevert.