Hulp bij het vinden van hoestende dieren

‘Varkenshouders zullen op zoek moeten naar tools die hen ondersteunen in het management’, zegt Marcel Koppens, commercieel manager bij Dierenartsenpraktijk Lintjeshof. ‘Bedrijven worden complexer en bekwaam personeel schaarser. Het varken gedraagt zich in de stal nog steeds als een prooidier en doet er daarom alles aan om niet zwak over te komen bij controlerondes.’

Hierdoor merkt het menselijk oog een ziek dier pas in een later stadium op, stelt Koppens. ‘Door inzicht te krijgen in het gedrag van varkens als er niemand in de stal is, worden zieke dieren sneller gesignaleerd. Tijdens de anderhalf jaar durende pilot met het SoundTalks-systeem werd duidelijk hoe dat bijdraagt aan een betere longgezondheid.’

SoundTalks pikt alle geluiden op

SoundTalks geeft aan wanneer er een indicatie is voor luchtwegproblemen. Via een wifi-verbinding communiceert de gateway met monitoren in de stal. Elke monitor wordt centraal en hoog in een afdeling opgehangen en pikt alle geluiden op in een straal van ongeveer 10 meter.

Afhankelijk van de stalindeling kunnen per monitor tot zo’n 250 varkens gemonitord worden. De data is terug te vinden op een beveiligde onlineomgeving of in een app. Het dashboard maakt via grafieken inzichtelijk wat het verloop is van de hoestmomenten per afdeling.

‘Je kunt je wel voorstellen hoe complex de techniek moet zijn die hier achter zit’, zegt Martijn Steenaert van Boehringer Ingelheim. ‘Het systeem heeft geleerd hoestgeluiden te filteren uit allerlei omgevingsgeluiden. Het moet in elke stal functioneren ongeacht type vloer, voersysteem of ventilator. Het systeem past zich razendsnel aan en binnen no-time is helder wanneer er meer gehoest wordt dan normaal.’

Varkenshouder met er mee leren omgaan

Het systeem werkt. ‘Alleen moeten wij er nog goed mee om leren gaan’, zegt Steenaert. Het is alleen geschikt voor vleesvarkens al werken de makers aan een versie voor gespeende biggen.

Uit de pilots blijkt dat het tijd kost voordat de varkenshouder vertrouwen krijgt in SoundTalks. Als dat vertrouwen er eenmaal is, zie je volgens Steenaert grofweg een tweedeling tussen varkenshouders. ‘Er is een groep die denkt het systeem niet meer nodig te hebben omdat ze zelf hebben geleerd waar ze op moeten letten. De andere groep vertrouwt vrijwel blind op het systeem. Beide zijn niet ideaal, SoundTalks valt of staat namelijk met de vervolgacties van de veehouder na een alarm.’

Door vroegtijdig in te grijpen met bijvoorbeeld aspirinepoeder help je de varkens makkelijker door de eerste dip. ‘Sinds wij deelnemen aan de pilot gebruiken wij veel meer aspirine dan daarvoor. Je merkt dat de dieren niet meer terugvallen in voeropname en groei’, meldt een pilotdeelnemer.

Weer sneller op groen

‘De lamp van de monitor staat ook weer sneller terug op groen dan aan het begin van de pilot. Toen grepen we nog niet direct in bij geel of rood alarm. Het systeem gaf wel aan dat de dieren hoestten, maar zelf konden we dat niet waarnemen. Een paar dagen na het alarm zagen we toch groeivermindering of dieren die inderdaad ziek werden. Ik ben dankzij de pilot heel anders naar de varkens gaan luisteren en we zijn er nu veel sneller bij.’

SoundTalks kan veehouder, stalmedewerker en dierenarts ondersteunen. ‘Ik denk dat daar de toekomst ligt,’ stelt Koppens. ‘We verwachten de komende tien jaar schaarste aan varkensdierenartsen. Met de data van verschillende tools kunnen we gerichter en sneller een behandelplan opstellen.’

Om in te spelen op die schaarste startte Lintjeshof vorig jaar met inzet van farmcoaches. Die analyseren voor boer en dierenarts data van verschillende bronnen en zoeken naar verbanden. Met deze informatie kunnen dierenartsen gerichter werken. Dat SoundTalks werkt is een feit. Voor mij is het grootste leermoment dat boeren en dierenartsen moeten leren om te gaan met het systeem.’

Melding bij dansende varkens

Voorbeelden uit de praktijk laten zien dat het tijd kost om te leren werken met de techniek. Steenaert: ‘We hebben een varkenshouder gehad die verontwaardigd een filmpje doorstuurde van een afdeling waar al twee dagen rood alarm was. Terwijl de varkens door het hok dansten! Er leek niks aan de hand te zijn. Bij terugluisteren bleken ze vooral ’s nachts te hoesten. Een acute uitbraak van APP was de oorzaak en de varkens waren pas zichtbaar ziek op vijf dagen na het eerste alarm.’

SoundTalks neemt continu en objectief waar. De reactie op een alarm is vaak subjectief, omdat de varkenshouder per situatie zelf inschat wat de vervolgactie moet worden. ‘Het succes van het systeem is mede afhankelijk van de keuzes die de veehouder maakt. Om de reactie op het alarm te objectiveren maken we sinds kort bedrijfsspecifieke richtlijnen, met handelingen na een specifiek alarm’, stelt Steenaert.

‘Het rendement van het systeem is bedrijfsspecifiek. Er valt nog veel te ontdekken, maar een ding is zeker: het beginstadium van luchtwegproblemen is met SoundTalks niet te missen.’