24/7 waakhond over longgezondheid in stal

'Bij longgezondheid staat preventie voorop', stelt dierenarts Martijn Steenaert van Boehringer Ingelheim. 'Luchtwegproblemen worden door verschillende ziekteverwekkers tegelijk veroorzaakt en vaak versterken deze elkaar. Zijn een of meer van die luchtwegziekten aanwezig, dan heb je bijvoorbeeld al verminderde groei en meer uitval. Je wilt dus voorkomen dat longziekten een probleem worden. Met goede biosecurity, een zo goed mogelijk klimaat en met de juiste vaccins.'

Het ontdekken van de eerste symptomen van een luchtwegziekte en daarmee de eerste verwekker is niet eenvoudig. Daarom is op zeven varkensbedrijven met het Belgische bedrijf SoundTalks, dierenartsenpraktijk Lintjeshof en Boehringer Ingelheim een project opgestart. Op de zeven bedrijven zijn in totaal 58 monitors geïnstalleerd die hoest detecteren.

Eerste verwekker pakken

'Met de 24/7 monitoring door SoundTalks willen we die eerste verwekker te pakken krijgen. Zodra de monitor aangeeft dat er een probleem is, gaan we diagnostisch onderzoek doen om te kijken welke ziekteverwekker er speelt', zegt Sven Cooremans, geborgd varkensdierenarts bij Lintjeshof.

'Die 24/7 monitoring is belangrijk', stelt Steenaert. 'Een varkenshouder kan niet alles zien en horen. Bovendien gedragen varkens zich afwijkend zodra er iemand in de afdeling is. Ze willen niet laten zien dat ze ziek zijn.'

Varkenshouder merkt niets

'De varkenshouder merkt lang niet altijd dat de varkens aan een begin van een luchtwegziekte staan', vult Cooremans aan. 'Bij een van de zeven bedrijven sprong de monitor op rood. De varkenshouder kon nog niets aan de varkens merken. Een paar dagen later had hij uitval door APP', zegt de varkensdierenarts.

Steenaert: 'De mens neemt subjectief waar. Als twee mensen door dezelfde afdeling lopen, horen of zien ze verschillende dingen. Heeft een varkenshouder nooit luchtwegproblemen, dan heeft hij de neiging om een licht hoestje te negeren. Kom je als dierenarts net van een bedrijf waar varkens stevig hoesten, dan let je daar beter op. De SoundTalks-monitor registreert hoesten dag en nacht en waarschuwt bij een toename van hoesten.'

Direct bij zijn

Een van de zeven bedrijven in het project is van Frank en Ester Stevens in Hilvarenbeek. In hun vleesvarkensafdeling met 1.600 varkens van dezelfde leeftijd hangen zes monitoren. Frank Stevens: 'Sinds we met het vierwekensysteem werken, is de gezondheidsstatus prima. We hebben nauwelijks problemen. Dat zie je nu terug. Toch vinden we het goed om zo'n extra systeem te installeren. Mocht er een ziekteverwekker binnenkomen, dan zijn we er direct bij.'

Cooremans: 'Omdat er bij Stevens zo weinig speelt, verwachten we snel te kunnen zien of er toch een ziekteverwekker binnenkomt. Dan kan ik snel ingrijpen. Mogelijk kunnen we dan volstaan met een ontstekingsremmer en zijn antibiotica niet nodig. Dat is waar we naartoe willen. Gezonde varkens die prima presteren.'

Klimaat

Daarnaast wordt bij Stevens het klimaat in de gaten gehouden. Het gehalte aan kooldioxide, ammoniak en de relatieve vochtigheid worden vastgelegd. Daarmee is mogelijk te zien of een luchtwegprobleem te maken heeft met een klimaatprobleem. Verder zijn er watermeters. 'Daar hebben we nog niet veel aan kunnen zien', zegt de varkenshouder. 'Mogelijk kunnen we met de combinatie van watermeter en SoundTalks-monitor meer ontdekken', verwacht Cooremans.

Steenaert: 'Het SoundTalks-project is de opmaat naar integratie van het gezondheidsmanagement. Bij Stevens is er ook een weegstation. Al die data moeten ervoor zorgen dat we beter reageren op mogelijke ziekteverwekkers. Punt 1 zijn we er dan vroeg bij. Punt 2 kunnen we zien wat er speelt. Is het een ziekteverwekker, een ventilatieprobleem of wat anders? Punt 3 is dat we dan goed kunnen sturen op basis van een objectieve waarneming.'