Lage ammoniakemissie haalbaar met buitenklimaat varkens

De Natureline-stal van Schauer is jarenlang getest bij een praktijkstal met 850 vleesvarkens. De fabrikant claimt dat deze door een combinatie van maatregelen zowel het dierenwelzijn kan verbeteren als kan zorgen voor een lage ammoniak- en geuruitstoot.

De stal heeft een speciale indeling waarbij de ligplekken voor de varkens in een goed geïsoleerde binnenruimte zitten. De aanvoer van de verse lucht komt via een grondkanaal en in de zomer kan die binnenkomende lucht via padkoeling worden gekoeld. In de winter zorgt de vloerverwarming voor opwarming van de binnenruimte.

Doel is dat er altijd een optimaal klimaat is voor de varkens om te rusten. Het helpt daarbij dat de binnenruimte donker is. Deze ruimte wordt dagelijks met een beetje vers stro ingestrooid. De automatische installatie verkleint het stro eerst en vangt tegelijk een groot deel van het stof op. Bij het strooien wordt koolzaadolie gesproeid om de stofproductie te verlagen.

Om de kans op hokbevuiling verder te verkleinen is de ligplek binnen kleiner of groter te maken, van 0,2 tot 0,46 vierkante meter per varken. Buiten onder een geïsoleerd dak bevinden zich de activiteit- en mestruimte van respectievelijk 0,4 en 0,24 vierkante meter per varken. In totaal is er per varken 1,1 vierkante meter oppervlak.

Onder de kunststof roosters van de mestruimte ligt een hellende vloer met daarop mestschuiven en in het midden een giergoot. De urine gaat daarmee zo snel mogelijk uit de stal naar een afgesloten kelder en de mest gaat elke twee uur naar een container. De scheiding van mest en urine moet de ammoniak- en geuruitstoot verlagen.

Minder ammoniak, geur en stof

Door meerdere Oostenrijkse onderzoeksinstellingen is op het praktijkbedrijf gekeken naar de ammoniak-, geur- en stofuitstoot en het effect op het dierenwelzijn. Na meerdere jaren meten blijkt dat de ammoniakuitstoot bij dit systeem op 0,73 kilo per dierplaats uitkomt, dat is 80 procent lager dan de 3,64 kilo ammoniak uit een conventionele vleesvarkensstal.

Het eiwitgehalte van het voer levert daar ook een bijdrage aan. Bij opleg is het ruweiwitgehalte nog 15,9 procent, dat daalt daarna in stappen tot het nog 13,8 procent wanneer het varken 90 kilo weegt. De geuruitstoot ligt 95 procent lager dan uit een conventionele stal en de stofproductie is 50 procent lager dan bij normaal gebruik van stro.

In de winter verloopt de ventilatie in de stal doorgaans geheel natuurlijk. In de zomer is er wel een ventilator nodig en moet de padkoeling aan het werk.

Beter voor dierenwelzijn

De stal is volgens het onderzoek ook beter voor het welzijn van de varkens; ze kunnen hun krulstaart behouden. Dat is al gebleken in de stal waar het onderzoek is uitgevoerd en ook in vergelijkbare stallen.

Grootste nadeel zijn de erg hoge bouwkosten. Schauer stelt dat de stal met 1,1 vierkante meter per varken op 870 euro per plaats uitkomt. Voor sommige Oostenrijkse concepten waar 1,4 vierkante meter per varken voor nodig is lopen de kosten op naar zo'n 1.300 euro per vleesvarkensplaats. De Oostenrijkse varkenshouders moeten die extra hoge investering dus via het concept terugverdienen.

Deze stal lijkt sterk op de Starplus-stal die jaren geleden op Varkens Innovatie Centrum Sterksel is getest, een ontwikkeling van Kempfarm, Wopereis. Verschil is wel dat hier niet alleen de ligruimte maar ook de voerplek binnen was. De mestruimte was wel buiten. Onder de roosters zorgde een mestband voor de scheiding en afvoer van mest en urine.

Mestband krijgt de voorkeur

De mestband is volgens mede-ontwikkelaar Martien van Kempen een betere optie, omdat een schuif meer kans geeft op versmering van mest en daarmee juist weer ammoniakuitstoot. De Starplus-stal kwam tot een ammoniakreductie van 70 tot 75 procent. Meer is volgens Van Kempen op de lange termijn niet haalbaar, omdat de rest van de uitstoot boven de roosters plaatsvindt.

Helaas is het Starplus-concept doodgebloed. Van Kempen: 'Ik heb de hoop opgegeven dat de politiek klaar is om de veranderingen door te voeren die nodig zijn. Ze praten vooral veel maar veranderen heel weinig.'