Vion zet ketenstrategie onverminderd door

'Niemand had dit verwacht', zegt Lotgerink terugkijkend op 2021. Veranderlijke marktomstandigheden, verstoringen in de toeleveringsketen en hogere kosten voor onder andere energie, arbeid en plastics. 'Een ongekende combinatie van uitdagende wereldwijde ontwikkelingen en marktdynamiek die met name onze Duitse activiteiten sterk hebben beïnvloed.'

60 procent van de omzet wordt gerealiseerd in Duitsland. Hoe beoordeelt u de situatie daar?

'In Duitsland speelt een aantal zaken waarvan Afrikaanse varkenspest een heel belangrijke is. Het kost tijd voor Duitsland daar weer vrij van is. De wekelijkse varkensaanvoer is er al gezakt naar zo'n 780.000 dieren. Ik verwacht dat dit gaat stabiliseren op 700.000.

'Met dat aantal is Duitsland zelfvoorzienend. 100 procent Duits oftewel '5D': in Duitsland geboren, getogen, geslacht, versneden en verpakt. Dat is ook waar de Duitse consument om vraagt. De aanvoer is dan in balans. De verwaarding nog niet.'

Worden slachtlocaties afgestoten?

'Dat is wat ons betreft niet aan de orde. In Duitsland zitten onze slachterijen in de regio en er is een enorme vraag naar regionale producten. Onze strategie is gericht op het bouwen van vraaggestuurde ketens en die gaan we in Duitsland regionaal aanbieden. We doen dat al met Simmental PUR dat het certificaat Geprüfte Qualität Bayern heeft.

'In Emstek maakten we de exportslachterij flexibel. De basiscapaciteit is er teruggebracht en indien nodig kan die weer worden opgeschaald. Ik sluit niet uit dat we de footprint van vestigingen en activiteiten van ons bedrijf nog wel een keer tegen het licht houden.'

Vion is actief in Nederland, Duitsland en België. Drie landen waar het aantal runderen en varkens krimpt. Wat is daarvan de impact?

'Wij zien geen houdbare toekomst in het gevecht om vlees tegen alsmaar lagere kosten aan te bieden. Voeg je waarde toe, dan kun je toe met een kleinere productie. En waarde toevoegen is wat wij doen met onze strategie 'Building Balanced Chains'. Drie jaar geleden zijn we daarmee aan de slag gegaan en inmiddels wordt al de helft van onze afzet geproduceerd in ketens.

'Door in de keten het aanbod beter af te stemmen op specifieke vragen die er zijn vanuit de markt, kunnen hogere marges worden behaald. De hele keten kan wel tot 20 procent beter. Dat realiseren we onder andere door data vast te leggen in alle schakels van de keten, de digitale snelweg, en daaraan de blockchaintechnologie Good Farming Star Vision te koppelen. 175 varkenshouders leveren daarvoor hun data aan Joindata.'

Waar staat de ontwikkeling van de blockchaintechnologie nu?

'We staan daarmee nog maar aan het begin. Het DNA van varkens is nu ook opgenomen in de blockchain en dat geeft weer zoveel meer mogelijkheden om op te sturen en te selecteren. In Nederland zijn we daarmee het verst, maar we bereiden het ook voor Duitsland en België voor. Open en transparant. Dat is de toekomst.'

De focus ligt in Nederland sterk op een krimp van de veestapel. Wat betekent dat voor Vion?

'Als bedrijf zouden wij liever zien dat de focus verschuift naar de vraag hoe je de klimaat- en milieudoelen kunt halen met behoud van een toekomst voor boeren. Werken vanuit specifieke ketens is daarop het antwoord. Die benadering is veel positiever. Daar liggen kansen, maar die moet je wel willen zien.

'De uitdagingen rondom voedselzekerheid in Europa liggen nog niet zo ver achter ons. De Nederlandse politiek denkt te veel vanuit de postzegel Nederland. Laten we een bredere blik hebben. Geef boeren toekomst en consumenten het verschil.'

Van de productie blijft 85 procent in West-Europa, 15 procent moet worden afgezet in derde landen. Wordt daar de toegevoegde waarde wel betaald?

'Onze verwachting is dat de vleesmarkt wereldwijd met 10 tot 12 procent groeit. Buiten Europa zijn beloftevolle markten voor specialistische producten. Wij exporteren bijvoorbeeld al spareribs naar Amerika en in China komt ook vraag naar duurdere concepten. Daar neemt de welvaart toe en zijn er steeds meer consumenten die wat te besteden hebben. Wij gaan bijvoorbeeld onze Robusto-ham naar China brengen.

'In zijn algemeenheid geldt dat in Azië de welzijnsindex omhooggaat. We zijn ook begonnen met pionieren in Afrika. Vion moet het hebben van ketens waaraan waarde wordt toegevoegd. Bijvoorbeeld als het gaat om smaak, welzijn, klimaat of gezondheid.'

Wat zijn uw verwachtingen voor 2022?

'Daar kan ik geen zinnig woord over zeggen. De prijsstijgingen zijn dramatisch en treffen niet alleen ons, maar ook onze leveranciers en klanten. De kosten voor onze inkoop – dieren, energie en plastic – zijn enorm gestegen.

'Onze marktpositie en klantrelaties zijn goed, maar wij hebben bij al onze klanten een toeslag neergelegd. De kosten moeten ergens worden betaald. Kosteneffectief kunnen wij ook prima meekomen. In combinatie met onze marktpositie kun je daarmee stormen als deze doorstaan.'

De kostenstijgingen treft ook de consument en die zal onder de huidige omstandigheden misschien sneller kiezen voor goedkoper vlees?

'Dat is inderdaad een risico, maar onze focus ligt op toegevoegde waarde. Daar hebben wij onze strategie op gebouwd en dat laat je niet zomaar los als het even een jaar wat minder gaat. Dat is nu eenmaal zo. Wij houden vast aan onze koers. De markt herstelt zich wel weer.'