'Weekend varkentjes wassen'

Dit doet mij denken aan de Oud Lunterse Dag. Het hele halve dorp trekt er dan op uit in de boerenkiel en andere traditionele klederdracht uit de jaren 1900 tot 1950. Met dit jaar als thema 'We motte nie vergeete da'we van 't Lunterse laand kunne ete.'

Als er ergens waardering wordt uitgesproken over de boeren, dan is het wel in het Veluwse dorpje Lunteren. Niet door een open dag op de boerderij te organiseren, maar gewoon door geheel zelfstandig een evenement te organiseren voor het hele dorp. Inclusief volkstoneel, waarin een klein groepje boeren moest zien te voorkomen dat een collega-boer zijn land zou gaan verkopen aan een stel 'stadse miense'.

Die moesten ze niet hebben. Want als één boer zijn land zou verkopen aan stadse (die overigens geen snars snappen van het boerenleven en de dorpscultuur), dan zou dat ook zorgen dat de slager niet meer kan komen slachten. De strontboer zijn bruine hobby niet meer kan uitvoeren. En de mensen uit het dorp niet meer van lokale producten konden leven. De manier waarop dit volkstoneel in elkaar wordt gezet, is echt goud. Het is een onschuldig podiumoptreden met een duidelijke strekking in het verhaal. Je pikt dan snel de aanwezige Amsterdammers uit het publiek.

Toen was het nog normaal om je varken zelf te slachten. Een jaar lang kon één gezin van een varken eten, heb ik mij laten vertellen.

Want ik ben nog iets verder de geschiedenis ingedoken. Op z'n tijd best leuk om te doen. Ik las over de wederopbouw van Nederland na de Tweede Wereldoorlog met het Marshallplan. Maar ook de periode tussen de Eerste Wereldoorlog en de Tweede Wereldoorlog. Van 1918 tot 1945 dus. Allemensen, wat is er dan veel veranderd. Het is weleens goed om daarbij stil te staan. Niet te lang, maar net lang genoeg om even te beseffen wat we nu allemaal wel hebben.

Destijds waren boertjes echte 'keuterboertjes'. Zoals opa. Die overigens geld moest lenen om een melkkannetje te kunnen kopen. Ja, u leest het goed. Hij was daggelder en begon samen met zijn vrouw met niets. Werkelijk niets. Zelfs de melk waar hij als koeienverzorger recht op had, kon hij niet eens mee naar huis nemen.

Dat mensen, staat nergens in de geschiedenisboekjes die de kinderen vandaag de dag te zien krijgen. Gelukkig hebben we nog wel wat sympathieke boeren, die deze kinderen nog een vergeten stuk uit de schoolboekjes laten zien: het boerenbestaan én het belang ervan.

Anita Rozendaal-Baaij
Freelance vakredacteur en eigenaar van RED schrijft