Rek in mestafzet binnen Nederland

Akkerbouwers kunnen met gebruik van dierlijke mest hun bodemvruchtbaarheid verbeteren en het is financieel aantrekkelijk. Er is daardoor binnen Nederland nog wel ruimte voor minimaal 1 miljoen kilo fosfaat extra afzet en zeer waarschijnlijk nog meer.

Dierlijke mest is de meest voordelige wijze om de bodem op akkerbouwbedrijven te verbeteren. Dat blijkt uit een onderzoek van DLV Plant en Projecten LTO Noord. Hierin is gekeken naar een bemestingsplan waarin de optimale hoeveelheid dierlijke mest werd aangevoerd. Met behulp van kunstmest worden eventuele tekorten aangevuld. Dit is bekeken voor akkerbouwbedrijven in vier regio’s: Oost en Zuidelijk Flevoland, Noordoostpolder, Noordelijke klei en Noordoostelijk Zand.

Onbewerkte mest past vooral op fosfaatbehoeftige gewassen als aardappelen, suikerbieten en zaaiuien, stellen de onderzoekers. Dunne fracties passen goed bij graangewassen die een lage fosfaat- en kalibehoefte hebben. Door verschillende mestsoorten te combineren kunnen akkerbouwers zowel hun fosfaatruimte als hun gebruiksruimte voor stikstof opvullen met dierlijke mest. Een akkerbouwbedrijf van 60 hectare in Flevoland kan hierdoor met gebruik van dierlijke mest jaarlijks ruim 8.000 euro besparen ten opzichte van volledig gebruik van kunstmest. Met als positief effect dat de bodemvruchtbaarheid verbeterd.

Hoeveel extra mestafzet een optimale bemesting met verschillende mestfracties op kan leveren is de vraag. Hans Verkerk, directeur Bureau Mest Afzet, ziet in ieder geval nog behoorlijk wat ruimte in de akkerbouwgebieden in Zeeland. Daar zijn nog bedrijven die weinig of helemaal geen dierlijke mest gebruiken. Verkerk schat dat daar minimaal een potentieel ligt van 1 miljoen kilo fosfaat, oftewel: 250.000 ton vleesvarkensmest.
Op de akkerbouwbedrijven in de zandgebieden zal niet of nauwelijks ruimte zijn voor extra aanvoer van dierlijke mest. Op de akkerbouwbedrijven op de Noordelijke klei is die ruimte ook al behoorlijk benut, in Flevoland en de Noordoost polder zit volgens Verkerk ook nog iets ruimte. “Akkerbouwers houden vaak enige marge, omdat de gehalten in de dierlijke mest niet altijd precies bekend zijn. De rest vullen ze dan aan met kunstmest en bijvoorbeeld compost.”

De meeste ruimte zit op akkerbouwbedrijven die geen recente grondmonsters hebben. Dat geldt voor de helft van het Nederlandse akkerbouwareaal van ruim 500.00 hectare. Is er geen fosfaattoestand bekend, dan moet er bij de bemesting worden uitgegaan van een hoge fosfaattoestand terwijl de fosfaattoestand op heel wat bedrijven middelmatig of misschien zelfs laag is. Zouden deze bedrijven dat wel laten onderzoeken, dan is er per hectare ruimte voor 10 tot 15 kilo fosfaat. Het zal volgens Verkerk toch snel om 100.000 hectare gaan; oftewel: ook 1 miljoen kilo fosfaat extra afzet. Acties van loonwerkers die grondonderzoek met korting aanbieden zijn volgens Verkerk nuttig. Zo is meer mest binnen Nederland af te zetten en is de bodemvruchtbaarheid te verbeteren.