Kostenachterstand neemt toe

De kostprijs op een gesloten varkensbedrijf is in Nederland opgelopen naar 1,60 euro per kilo vlees. Daarmee is de kostprijs in Nederland nu het hoogste in vergelijking met onze voornaamste concurrenten: In Duitsland is de kostprijs nu 5 cent lager en in Denemarken en Spanje zelfs 16 cent lager.

Tot vorig jaar kon de kostprijs in Nederland nog concurreren met de kostprijs in Duitsland. Toen waren de kostprijzen in beide landen gelijk, terwijl Duitsland vijf jaar geleden nog tegen een kostprijsachterstand van 15 cent per kilo vlees aankeek. Ook het verschil met Spanje is toegenomen. In 2006 lag de kostprijs in Spanje 12 cent boven die van Nederland. Inmiddels ligt de kostprijs dus 16 cent lager. De kostprijs ligt met 1,46 per kilo ok in België en Frankrijk lager dan in Nederland.

De toenemende kostprijs in Nederland heeft volgens Robert Hoste van Wageningen Economic Research meerdere oorzaken. De mestafzetkosten zijn een belangrijke factor. Die zijn in Nederland 8 cent hoger dan in Denemarken en 6 cent hoger dan in Duitsland en Frankrijk.

Een ander punt is dat de voerkosten in Nederland hoog liggen, ook al hebben we van onze voornaamste concurrenten de allerbeste voederconversie. De voederconversie verbetert echter niet meer en heeft te maken met het hoogwaardige voer dat we gebruiken en omdat we veel beren houden. Het hoogwaardige voer is duurder waardoor onze voerkosten op 90 cent per kilo uitkomen. In Denemarken (86 cent), Frankrijk (87 cent) en Duitsland (88 cent) liggen de voerkosten per kilo vlees lager. In België zijn ze hoger (96 cent) door een slechtere voederconversie en in Spanje (97 cent) door hogere voerkosten.

De arbeidskosten zijn in Nederland ook een probleem aan het worden. Ze zijn inmiddels opgelopen naar 16 cent per kilo varkensvlees in totaal. Waarbij Denemarken, Duitsland en Frankrijk op 14 cent zitten, België op 12 cent en Spanje zelfs maar op 9 cent. Dat verschil komt voor een klein deel door de hogere arbeidsduur bij de vleesvarkens, terwijl we het bij de zeugen juist goed doen. Belangrijkste oorzaak is de hogere uurprijs. Hoste. “We rekenen in Nederland met uurprijzen gebaseerd op een bedrijfsleider. In andere landen rekent men wel met goedkopere arbeid.”

De laatste factor waardoor de kostprijsachterstand oploopt is het aantal biggen per zeug. Dat stijgt in Nederland minder snel. Alle landen (behalve Spanje) lopen hierdoor de achterstand op Nederland in en Denemarken loopt al vooruit. De productiekosten per big zijn in Nederland nog wel lager dan in Duitsland. Ze komen op 56 euro gerekend voor een big van 30 kilo tegenover 60 euro in Duitsland. In Frankijk liggen de kosten op 58 euro. Denemarken en Spanje komen op 51 euro, Frankrijk op 58 euro.

De kostprijs is volgens Hoste overigens zeker niet de enige factor die bepaalt of een land of regio nog concurrerend is bij de productie van varkens. Buiten de EU is Brazilië het land met de laagste kostprijs op de bedrijven. Maar de afstanden zijn erg groot. Waardoor varkensvlees 2.000 kilometer over slechte wegen op transport moet voor het in de haven is. Belangrijke andere aspecten zijn goede handelsrelaties en bijvoorbeeld ook een regering die goede voorwaarden schept.

Voor Nederlandse varkenshouders zal het lastig zijn om in Europa te concurreren op kostprijs, ook al zullen er een aantal bedrijven blijven die het wel lukt. Voor de toekomst ziet Hoste het meeste heil in hechte samenwerkingen tussen varkenshouders en ketenpartners. Het moet leiden tot concepten met toegevoegde waarde om zo een hogere prijs te kunnen bedingen.