Nieuwe bacterie bij maagzweren

Bij het ontstaan van maagzweren speelt mogelijk een nieuw ontdekte bacterie een rol. Dat blijkt uit onderzoek op de Faculteit Diergeneeskunde in Gent, uitgevoerd onder leiding van Professor Freddy Haesebrouck. Onderzoekster Chloë De Witte maakte hiervan melding op de themadag maagzweren van Schothorst Feed Research.

Over het ontstaan van maagzweren bij varkens is nog lang niet alles precies bekend. De voeding van de varkens en dan vooral de deeltjesgrootte speelt in ieder geval een rol. Een maagzweer kan mogelijk ook ontstaan doordat een varken ziek is, of als die door een andere oorzaak slecht vreet. Tenslotte spelen bij het ontstaan van maagzweren mogelijk ook de ziekteverwekkers in de maag een rol.

Op de Faculteit Diergeneeskunde in Gent is de relatie tussen ziekteverwekkers en maagzweren in onderzoek. De Witte moet daarbij eerst even een misverstand uit de weg ruimen. “Het idee heerst dat een maag zuur is en dat er daardoor geen bacteriën in de maag voor zouden komen. Dat klopt niet: Per gram zitten er namelijk 100 tot 1.000 bacteriën in de maag, zowel goedaardige bacteriën als ziekteverwekkers. Daarnaast zitten er nog virussen, parasieten, schimmels en gisten in de maag. Samen vormen die de zogeheten microbiota.”

Één van de bacteriën die in de varkensmaag voor kan komen, is Helicobacter suis. Die is verwant aan Helicobacter pylori, een ziekteverwekker die bij de mens in relatie wordt gebracht met maagzweren. Ook bij varkens lijkt die Helicobacter suis een rol te spelen. Deze bacterie zit vooral in een bepaalde delen van de maag: de zuurproducerende en zuurregulerende regio’s. Een varkensmaag bestaat uit vier regio’s: de ingang bij de slokdarm, de tweede regio is een soort voeropslag, de derde regio is de zuurproducerende regio en vanuit de vierde regio wordt de zuurproductie gestimuleerd of geremd en gaat het voer naar de darm.

Hoe het precies werkt is nog niet helemaal duidelijk. Het lijkt er op dat Helicobacter suis bij slachtvarkens en volwassen varkens de maagwand in de derde en vierde regio aantast en daarmee invloed heeft op de zuurproductie. Bij varkens op slachtleeftijd heeft die daling van de zuurhoeveelheid waarschijnlijk tot gevolg dat de microbiota van de maag verandert. Dit zorgt dan mogelijk voor de eerste letsels (maagzweren) in het eerste deel van de maag. Bij meer volwassen dieren stijgt de zuursecretie weer en worden de maagzweren erger.

Bij varkens die met Helicobacter suis besmet zijn verandert de microbiota, dat bleek duidelijk uit onderzoek naar de verschillende groepen bacteriën in de maag. Bij dit onderzoek viel het op dat een bepaalde bacterie vaker voorkwam. Die bacterie was nog niet eerder gevonden. Hij kreeg de naam Fusobacterium gastrosuis. De bacterie is verwant met de bacterie die rotkreupel bij herkauwers veroorzaakt en difterie bij kalveren en necrose (afsterven) van de huis van varkens.

Met deze nieuw ontdekte bacterie zijn vervolgens proeven met maagweefsel uitgevoerd. Daaruit bleek dat die nieuwe bacterie de cellen van de maagwand kan doden. Fusobacterium speelt dus waarschijnlijk ook een rol bij het optreden van maagzweren. De invloed van Helicobacter suis en Fusobacterium gastrosuis verdient volgens De Witte zeker nader onderzoek.

Totdat er meer duidelijkheid is over de rol van deze bacteriën, is het nodig om maatregelen te nemen om maagzweren te voorkomen. Het is volgens De Witte belangrijk om te zorgen voor een stabiele maag inhoud. “Schommelingen in de vertering moet je zoveel als mogelijk voorkomen. De maaginhoud mag niet te vloeibaar worden doordat er te weinig structuur in het voer zit. Bij een vloeibare maaginhoud komt ook het gevoelige eerste deel van de maag in contact met maagzuur. De kans op maagzweren neemt hierdoor toe.”