Mens verspreidt Afrikaanse varkenspest

De mens die achteloos besmet voedsel weggooit, blijft de grootste bedreiging voor de import van Afrikaanse varkenspest in Nederland, al is die kans klein. De kans dat AVP via andere wegen naar Nederland komt is nog kleiner, zegt deskundige Willie Loeffen van Wageningen Bioveterinary Research.

Deze week waren er weer twee nieuwe gevallen van Afrikaanse varkenspest-virus bij wilde zwijnen in Polen. Dit was ten westen van het gebied waar de ziekte al langer aanwezig is. AVP komt dichterbij maar is gelukkig nog ver weg.

In 10 jaar tijd is de Afrikaanse varkenspest vanuit Rusland naar Wit-Rusland, Roemenië, Estland, Letland, Litouwen, Polen en Tsjechië verspreid. De grootste rol speelt hierbij het contact tussen besmette wilde zwijnen en kleine bedrijfjes op het platteland, de zogeheten back-yard farms. De kans dat de varkens op die back yard farms besmet raken is groot. Vanaf die bedrijfjes komt dan mogelijk ook besmet vlees in omloop. Meestal zal dat op kleine schaal, zijn alhoewel erin Rusland besmet vlees in de supermarkt is gevonden.

De AVP-uitbraak in Tsjechië laat zien hoe groot het risico is van overdracht via voedsel. De uitbraak is op 500 kilometer van het dichtstbijzijnde gebied waar AVP bij wilde zwijnen is aangetroffen. Over die afstand kan het niet via wilde zwijnen zijn verspreid in zo’n korte tijd. De kans is volgens Loeffen daarom het grootste dat de mens verantwoordelijk is voor de verspreiding. Op een of andere manier is met AVP besmet vlees of vleeswaren bij wilde zwijnen in Tsjechië terecht is gekomen.

Via besmet vlees kan AVP ook in Nederland terecht komen. Medewerkers op varkensbedrijven zouden het van huis kunnen meenemen. De POV heeft hiervoor dan ook in diverse talen waarschuwingen opgesteld voor de medewerkers op de varkensbedrijven. Ook jagers zijn gewaarschuwd dat ze geen vlees van in het buitenland geschoten wilde zwijnen mee naar huis moeten nemen.

Een andere risicogroep zijn chauffeurs afkomstig uit Oost-Europa, of toeristen die vleeswaren uit het gebied meenemen. Als ze etensresten achterlaten op een parkeerplaats, of in een vuilnisbak en wilde zwijnen krijgen het binnen dan kunnen die besmet raken. AVP blijft namelijk maandenlang actief in vlees en zelfs jarenlang in diepvriesproducten.

De kans dat een wild zwijn via weggegooid vlees besmet raakt is klein. Mocht het wel gebeuren, dan betekent dat een ramp voor de sector. Niet zozeer omdat er een groot risico is voor de varkensstapel. Het risico dat de varkens in een stal besmet raken is erg klein, indien de varkenshouders een strikte biosecurity handhaven. Wel moeten alle varkens met buitenuitloop direct binnen blijven om contact met wilde zwijnen te voorkomen.

Het grootste probleem zal zijn dat landen buiten Europa direct alle vlees en vleeswaren vanuit Nederland voor een periode van twee jaar weren. Omdat Nederland erg afhankelijk is van de export buiten Europa zou dat een forse klap voor de sector betekenen.