Fitte zeugen, schone baarmoeders

Bij een op de twintig zeugen komt de nageboorte er na het werpen niet snel of niet goed uit. Zeugen kunnen dus ook met de nageboorte blijven staan, blijkt uit echografisch onderzoek van Björkmann en anderen in 2017 en 2018. Fitte zeugen geven de meeste kans op schone baarmoeders en  beste vruchtbaarheid.

Visueel is het in de kraamstal bij zeugen lastig om vast te stellen of de nageboorte volledig is afgekomen. Een groot deel van de nageboorte kan al in de put zijn verdwenen. In Björkmanns onderzoek is daarom met behulp van echografie beoordeeld of de baarmoeder kleiner werd na het werpen en of er vloeistof in bleef staan. Een te grote, met vloeistof gevulde baarmoeder duidt op een baarmoederontsteking. Dat schrijft Gilbert van Hagen, varkensdierenarts bij de Oosthof Dierenartsen in de nieuwsbrief.
Baarmoederontsteking is een belangrijke oorzaak voor zeugen die na het werpen niet fit zijn, slecht vreten en (te) weinig melk produceren. Verder kan je koorts en uitvloeiing zien bij PDS: Postpartum Dysgalactie Syndroom. Vooral aan de biggen is te zien dat zien dat hun moeder niet goed in haar vel steekt: ze zitten lang in het haar, hebben een slechte buikvulling, krijgen diarree en hebben een grotere kans om uit te vallen.

Streven is 4 uur

De grootste risicofactoren voor baarmoederontsteking zijn verlengde werpduur, veel doodgeboren biggen en het frequent opvoelen van de zeug. Hier kan volgens Van Hagen een relatie tussen zitten. Fitte zeugen zijn binnen 4 uur klaar met werpen. Indien het werpen langer duurt dan 6 uur staat de baarmoedermond veel te lang open, waardoor de kans dat bacteriën binnen komen groter is. Frequent opvoelen maakt het risico daarop nog veel groter. Na een langere werpduur trekt de baarmoeder vaak minder goed samen en zal die minder mooi opschonen. “Een achtergebleven nageboorte is een feest voor bacteriën”, stelt Van Hagen. “Een baarmoederontsteking leidt vaak tot een slecht herstel van de baarmoeder en verminderde vruchtbaarheid.”

Acties in de praktijk

Indien het werpen niet vlot verloopt en enkele voorwaarden in acht worden genomen (er zijn al biggen geboren, er ligt geen big dwars (opvoelen onder hygiënische omstandigheden), wel persen maar weinig spanning op baarmoeder, kan oxytocine worden gespoten. Geef een gelt maximaal 0,5 milliliter en een zeug maximaal 1 milliliter oxytocine. Een alternatief is het langwerkende oxytocine Depotocin. Als een zeug meer dan 6 uur heeft gedaan over het werpen ook dan is het ook zinvol om -als er net een berg nageboortes achter ligt- oxytocine te spuiten. Dit helpt om de baarmoeder samen te laten trekken en op te schonen.