Salmonella aanpakken met perfecte hygiëne

Het valt niet 100 procent te voorkomen dat varkens salmonellabacteriën bij zich dragen. Wel is het aandeel van deze bacteriën op een laag pitje te krijgen door een goede hygiëne op het varkensbedrijf. Ook daalt de inzet van antibiotica er fors door. De kans dat de mens dan ziek wordt van die bacterie is daarmee nog verder te verkleinen.

Door de strikte hygiënemaatregelen op de slachterijen is de kans dat vlees besmet raakt met salmonellabacteriën al heel klein geworden. Af en toe gaat het toch mis en raakt vlees besmet met deze bacterie waardoor mensen ziek kunnen worden. Onlangs waren er nog problemen door salmonella Goldcoast (een van de vele typen salmonella) die in niet goed verhitte worst zat.

Monitoring salmonella

In Nederland worden alle varkensbedrijven (via bloedmonstering aan de slachtlijn) voortdurend gemonitord op de salmonellastatus. Bedrijven worden vervolgens in drie categorieën ingedeeld op basis van het aantal monsters met een OD-waarde boven de 40. Bij een OD-waarde onder de 40 zijn er weinig antistoffen tegen salmonella, boven de 40 zijn er veel antistoffen. Er zijn bedrijven met een gering, een matig of een hoog risico op overdracht van salmonella. Nederlandse slachterijen gebruiken deze indeling door varkens van bedrijven met het hoogste risico aan het einde van de dag te slachten. Duitse slachterijen gaan al een stap verder en korten bedrijven in de hoogste risicoklasse op de uitbetaling. Dat is een nadeel voor de afzet van biggen en vleesvarkens vanuit Nederland.

Consument beschermen

Aanpak van salmonella op het varkensbedrijf is dus nodig om de consument te beschermen en problemen bij de afzet van biggen en vleesvarkens te voorkomen. De belangrijkste factor in de aanpak van salmonella op het varkensbedrijf is een goede hygiëne. Door het goed reinigen (ontvetten) en desinfecteren van de hokken en de inrichting komen de varkens steeds in een schoon hok en blijft de besmetting met salmonella (en andere ziektekiemen) op een laag pitje. Goed ontsmetten en reinigen lukt echter niet als er mestresten achterblijven op bijvoorbeeld ruwe vloeren.

Coaten helpt

Op bedrijven die hun vloeren hebben laten coaten als onderdeel  van de HyCare-methode blijkt dat reinigen en ontsmetten wel goed lukt. Daardoor is de salmonellabesmetting flink terug te dringen, zegt Arjan Wermink, HyCare coach van MS Schippers. Uit alle bemonsteringen die in 2018 zijn uitgevoerd op deze bedrijven, blijkt dat de O- waarde doorgaans onder een OD10 ligt. Slechts een enkele keer is het hoger, maar de hoogst gevonden OD-waarde van 23 is nog steeds ver onder de grens van OD40 die bij de monitoring als grens wordt gebruikt.

Win-winsituatie

De goede resultaten zijn niet alleen toe te schrijven aan de goede reiniging en desinfectie van de afdeling. Het is ook belangrijk dat de varkens schoon drinkwater krijgen. Wermink: "Het drinkwater kiemvrij houden is dan ook onderdeel van de HyCare aanpak. Net als een goede ongediertebestrijding. Ratten en muizen kunnen een salmonellabesmetting via het voer overbrengen naar de varkens. Met deze HyCare-maatregelen pak je niet alleen salmonella aan, maar ook andere infecties zoals PRRS, App, clostridium, E.coli en andere dierziekten. De totale diergezondheid gaat omhoog en daarmee ook het rendement. Het is dus een win-winsituatie."

Forse reductie

De HyCare-methode heeft ook een gunstig effect op het terugdringen van het antibioticaverbruik. Bij biggen in een HyCare-stal is in 2018 een reductie van 92 procent gerealiseerd ten opzichte van het landelijk gemiddelde (SDa 2017). Bij vleesvarkens in HyCare-omgeving is de inzet van antibiotica gedaald met 84 procent ten opzichte van het Sda-gemiddelde. De algehele diergezondheid is beter, waardoor de varkens ook beter presteren. HyCare is volgens MS Schippers inmiddels op circa 70 bedrijven operationeel en wordt uitgerold door één vleesketen (Van Loon Group).