Grote AVP-uitbraak verandert risico niet

Op een Oekraïns bedrijf met bijna 100.000 varkens is op 16 augustus een besmetting met Afrikaanse varkenspest vastgesteld. Het bedrijf ligt in het grensgebied met Polen, Slowakije, Hongarije en Roemenië. De risico’s van insleep naar het westen veranderen er niet direct door, maar blijven aanwezig, zegt varkenspestexpert Willie Loeffen van Wageningen Bioveterinary Research.

De Afrikaanse varkenspest in het oosten van Europa is niet te stuiten. De uitbraak in Oekraïne staat niet op zichzelf. In Polen zijn de afgelopen weken meerdere bedrijven besmet geraakt, de ziekte is verspreid naar Servië en Bulgarije. De verdere verspreiding in het oosten van Europa komt niet onverwacht, vindt Loeffen. “De situatie in die landen - met veel wilde zwijnen en veel backyard bedrijven - maakt het bestrijden van de ziekte moeilijk. De ziekte zal dan ook verder naar het westen optrekken. Wilde zwijnen lopen overal - ook in West-Europa - het risico besmet te raken.”

Kleine kans op ongecontroleerde verspreiding

Een voordeel van de varkenssector in West-Europa is dat er veel minder backyard bedrijven zijn en juist meer commerciële varkensbedrijven. De risico’s op een ongecontroleerde verspreiding van het virus zijn in het westen van Europa volgens Loeffen dan ook veel kleiner dan in het oosten van Europa. “Een te verwachten scenario is een introductie bij de wilde zwijnen - zoals in België - en van daaruit een keer een incident in een bedrijf. Of een eerste incident op een bedrijf. Verdere verspreiding ligt niet voor de hand. Maar het zou toch voor de Nederlandse varkenshouderij een dramatisch scenario zijn.”

Besmet voedsel

Het grootste risico op introductie in West-Europa blijft komen van besmette voedselproducten die bij wilde zwijnen of varkens terecht komen. Alle andere mogelijkheden - illegale import van wilde zwijnen, jagers die karkassen meenemen, een Nederlandse boer die op een besmet bedrijf komt en daarna thuis als eerste weer naar zijn eigen varkens gaat - zijn volgens Loeffen veel minder waarschijnlijke routes. Al zijn ze niet uit te sluiten.
Of het effectief is om bijvoorbeeld achtergelaten etensresten op parkeerplaatsen op te ruimen, valt volgens de expert niet te zeggen. Dat hangt onder andere af van de kans dat daar besmet vlees dat nog infectieus is terecht komt en of wilde zwijnen erbij kunnen komen. De kans dat besmet vlees via luchthavens binnenkomt en bij wilde zwijnen terecht komt, is veel kleiner.

Waakzaam blijven

Varkenshouders moeten de risicofactoren voortdurend blijven bewaken. Dat betekent bijvoorbeeld medewerkers er op wijzen dat ze geen besmette vleesproducten van huis uit meenemen. En letten op het transport. Zijn de vrachtwagens die varkens komen halen of brengen schoon? Heeft de transporteur voor een tweede reiniging en ontsmetting gezorgd als hij in het oosten van Europa is geweest?