Van Lenthe maakt werk van toekomstbestendigheid sector

Van Lenthe is sinds 1 maart programmadirecteur Vitalisering Varkenshouderij bij de Coalitie Vitale Varkenshouderij (CoViVa). Samen met voorzitter René Coppens vormt hij sindsdien een tandem. Het doel is om het met de gehele varkensvleesproductieketen in 2019 opgestelde programma 'Vitale Varkenshouderij' samen met de overheid concreet te maken.

Waarom past die rol u?

'Sinds mijn afstuderen aan Wageningen University & Research ben ik bijna dertig jaar in verschillende onderdelen van de varkensvleesproductieketen actief geweest. Het Landbouwschap, de Productschappen Vee, Vlees en Eieren, de GD en een farmaceut. Gezondheid en welzijn, diervoeding, onderzoek, mest- en milieubeleid, markt en communicatie, vleesvoorlichting et cetera. Al die ervaring en contacten in de sector, het bedrijfsleven en de overheid zie ik nu mooi samenkomen. Het toekomstbestendig maken van de varkenshouderij is een enorm mooie uitdaging.'

Licht dat eens toe.

'De Nederlandse varkenshouderij kenmerkt zich door sterke schakels met daadkrachtige ondernemers, maar op kostprijs verliezen we het. Door samenwerking van de verschillende schakels is flinke efficiencywinst te behalen, vooral als we de kansen van digitalisering benutten. Dan kunnen we mondiaal koploper worden op het gebied van transparantie, borging van de kwaliteit en toegevoegde waarde. Dat vergt een integrale aanpak via vijf pijlers.'

Hoe brengt u vaart in de vijf ambities?

'Ik ben niet de specialist op alle vijf ambitiegebieden, maar heb overzicht, kan organiseren en beschik over een breed netwerk. Daarmee kan ik versnelling brengen in kennisopbouw en innovatie op alle vijf terreinen door de juiste mensen te organiseren en zorgvuldig te werk te gaan bij het opzetten en uitwerken van projecten. De samenwerking van Wageningen University & Research met de Technische Universiteit Eindhoven is zo'n voorbeeld om grensverleggende innovaties in agrifood te krijgen.'

De toekomst maak je samen?

'Om als sector toekomst te hebben, moet het verdienmodel goed zijn en moet er draagvlak zijn in de samenleving. Omdat de druk op de sector de afgelopen jaren flink is toegenomen, komt verandering op gang. Door als sector zelf de regie te nemen en heldere doelen te formuleren, krijg je medewerking en middelen van de overheid. Dan is het aan ondernemers om te bewijzen dat ze via doelvoorschriften bereiken wat is afgesproken.'

Een aanpak vergelijkbaar met de antibioticareductie?

'Druk van buitenaf maakte echt werk van verantwoord antibioticagebruik. Het antibioticabeleid via doelvoorschriften is een succes waar de sector trots op mag zijn. De kans om zelf te sturen en de regie te voeren, heeft meer dan 60 procent reductie opgeleverd en een overzichtelijk stoplichtsysteem om te blijven verbeteren. Vrijheid van ondernemen is belangrijk. Boeren moeten keuze hebben, anders sla je alle ontwikkelingen dood.'

Groen, oranje en rood komen er ook voor overige doelen?

'Zo'n systematiek hebben we voor ogen voor diergezondheid en welzijn. Het geeft iedereen meteen inzicht hoe het ervoor staat. Een integrale benadering is van belang. Het is onmogelijk om op alle onderdelen maximaal te scoren. Dat mag je als maatschappij ook niet verlangen. Van een medaillewinnaar op de zevenkamp op de Olympische Spelen wordt ook niet verwacht dat hij op elk afzonderlijk onderdeel de beste is.

'Maar om zo'n systematiek in te richten, kost tijd en bewustwording. Inventariseren, meetbaar maken en een uniform kengetal ontwikkelen om bedrijven te kunnen vergelijken. En ondernemers succesfactoren aanreiken, want geen enkel bedrijf wil in het rood staan.'

Waar liggen nu de prioriteiten?

'Bij de digitalisering, het aanleggen van een basisinfrastructuur. Vlees traceren tot bij elke consument en borgen van de Hollandse kwaliteit. De huidige coronacrisis bewijst hoe razendsnel we kunnen omschakelen in een veranderende omgeving en gebruikmaken van bestaande digitale technieken, waar we voorheen mogelijk het bestaan niet vanaf wisten.

'Neem nu de mobiele telefoon. Het is eigenlijk geen telefoon, maar een platform voor veel verschillende functies, waaronder bellen. Zo'n platform hebben we ook voor ogen bij digitalisering in de keten. Maar er spelen veel meer belangrijke zaken die we samen op moeten pakken en waarin we snel moeten schakelen.'

Zoals?

'Met het Holland Varken zetten we een basiskwaliteit in de markt waarmee we ons goed positioneren in het buitenland. Op zoveel mogelijk markten in derde landen toegang krijgen voor Nederlands varkensvlees. Dat is geen bulkproduct en niet het goedkoopste, maar wel het beste en het meest geborgde.

'Concepten doen extra inspanningen op die basisstandaard, zoals op het gebied van dierenwelzijn en gezondheid, klimaat en kringlooplandbouw. Voorlopers op allerlei fronten kunnen we gebruiken om versnelling in innovatie te krijgen.'

Wat is er nog nodig om de vaart erin te krijgen?

'Het strategisch inzetten van de 40 miljoen euro van de varkenssector zelf en de 40 miljoen euro van de overheid. Met deze innovatiegelden gaat CoViVa projecten in gang zetten en investeren in bijvoorbeeld de aanleg van de digitale infrastructuur. Ondertussen moet er geld worden verdiend met het houden van varkens, zodat we ons zo goed mogelijk voor kunnen bereiden op de toekomst. Je moet het dak repareren als de zon schijnt.'

Is Afrikaanse varkenspest een bedreiging?

'Zeker. Daarom moeten we met alert blijven om die besmettelijke en handelsbeperkende dierziekte niet binnen te halen. Blijven focussen op de biosecurity op je bedrijf. Want China is alweer hard op weg om de varkensproductie op te voeren. Daar moeten we nu echt op voorsorteren met onderscheidende producten uit Nederland, zodat we straks niet alleen hoeven te concurreren op prijs.'

Gaat de coronacrisis geen roet in het eten gooien?

'De gevolgen van de crisis kunnen we nog niet overzien. In crisistijd groeit de waardering voor de agrarische sector. Dat is in het najaar van 2019 al in gang gezet. De bevolking beseft hoe belangrijk de basisvoedselvoorziening is. Maar dat deze volksgezondheidscrisis zijn sporen ook in de varkensvleesketen gaat achterlaten, is voor mij duidelijk. Het biedt ook kansen, die we moeten benutten.'

Wat gaat de Subsidieregeling sanering varkenshouderijen (Srv) opleveren?

'Het vrijwillig verplaatsen of opkopen van overlast bezorgende varkensbedrijven in intensieve gebieden met de Srv-regeling past in onze doelstelling om te komen tot een gezondere leefomgeving. Deze regeling is ook onderdeel van ons plan, al lijkt het nu veel dat het een maatregel is in kader van klimaat of stikstof.

'De inschrijvingen worden nu beoordeeld en iedereen krijgt acht weken de tijd om na te denken. Dat is een individuele afweging. De varkenshouderij wordt kleiner, maar slagvaardiger, vitaler, maatschappelijk geaccepteerd en er wordt in elke schakel geld verdiend. Dat is de gedachte achter ons integrale plan.'