De overheid bepaalt

Na de culturele revolutie werd in de jaren 70 van de vorige eeuw het marktmechanisme ingevoerd in de Volksrepubliek China. Deze verandering leidde tot grote vooruitgang in de levensstandaard van vele Chinezen. Ook heeft dat de bevolking meer persoonlijke vrijheden en mogelijkheden gegeven. Er zijn echter ook Chinezen, waaronder boeren, die plaats hebben moeten maken voor deze groei.
In het Gemeenschappelijk landbouwbeleid van de EU van de jaren 50 van de vorige eeuw, werd subsidiëring van de landbouw gezien als een oplossing voor het traditionele socialistische vraagstuk ‘tot welke klasse behoorde de agrarische bevolking?’ en het vergroten van de voedselproductie. Om vergelijkbare redenen is in China de kleinschalige landbouw opgeofferd aan zowel industrie (werk voor velen) als de grootschalige landbouwbedrijven. Vergroten van de voedselzekerheid voor de ruim 1,4 miljard Chinezen en minder afhankelijk te zijn van importen. Dat is voor de Chinese overheid nog steeds, zeker na de uitbraak van AVP, de belangrijkste reden voor het stimuleren van grote nieuwe varkensbedrijven.

Opvallend is hoe groot de gelijkenis is in de ontwikkeling van de Chinese en Europese landbouw. In Nederland is voedselzekerheid nu geen item meer, maar neemt de sociale druk op de varkenshouderij met het jaar toe. De geur- en stikstofproblematiek, welzijnsissues en het voorstel om het uitrijden van drijfmest te stoppen. In China neemt de vorm van sociale druk ook toe. Mest en stank zijn ook daar de items waarmee de lokale overheid steeds vaker worstelt bij het afgeven van vergunningen. Het grote verschil is wél dat de centrale overheid in Beijing jaren geleden strakke mest- en milieuregels heeft opgesteld die in alle provincies op vergelijkbare wijze worden geïmplementeerd. Scheiden van vaste en dunne mestfractie is de standaard. De dunne fractie mag het land op en de vaste mestfractie wordt vergist en afgezet naar akker- en tuinbouwbedrijven.

De overheid is in Nederland een vertegenwoordiging van verschillende politieke zienswijzen, in China is de overheid één volksvertegenwoordiging. Daardoor is in Nederland de zienswijze van de overheid op de landbouw de afgelopen decennia sterk veranderd met steeds wisselende overheidsregels voor de varkenshouderij tot gevolg. In China is al decennia lang de zienswijze van de overheid min of meer stabiel: vergroten van de voedselzekerheid en veilig voedsel voor de inwoners.
Op beide continenten bepaalt de overheid feitelijk de ontwikkeling van de varkenshouderij, maar voor de Chinese varkenshouder veranderen de regels minder vaak.

Jan Merks
Onafhankelijk adviseur in China