Innovatieproces stallenbouw te stroperig

Uit de jaarlijkse data-actualisatie van onderzoeksbureau AgriDirect onder 900 bedrijven blijkt dat, naast de 15 procent die tussen nu en twee jaar wil investeren in nieuwbouw, 16 procent plannen heeft om te renoveren.
Jurgen Brinke van Bouwbedrijf Th. v.d. Linden in Mill noemt die Agridirect-cijfers voor het plegen van nieuwbouw hoog. 'Jarenlang bouwden we zo'n 35 tot 40 nieuwe varkensstallen per jaar, in 2021 zal dat ongeveer de helft zijn. Voor 2022 worden er dat, zoals de vlag er nu bijhangt, nog minder.'

Om voldoende nieuwbouwprojecten te vinden, breidde het bouwbedrijf uit Mill het werkgebied afgelopen jaren steeds verder uit. Twee derde deel van Nederland, de westrand van Duitsland en een noordelijk deel van België kan vanuit Mill worden bestierd. 'Wij zijn bekend in de varkenswereld, maar ondanks een enorm groot netwerk is het lastig om bouwprojecten binnen te halen.'

Te rooskleurig

Een iets positiever geluid laat Ronald Hoex van het gelijknamige bouwbedrijf in het Limburgse Oostrum horen. Maar ook hij noemt de 15 procent te rooskleurig. 'In hoogtijdagen bouwden we elke week een nieuwe varkensstal. Maar de afgelopen jaren lag dat vrij constant op zo'n 26 per jaar.'

Ook voor de komende twee jaar verwacht hij ongeveer op dat aantal nieuwbouwprojecten uit te komen. Hoex geeft aan dat 80 procent van hun varkensstallen in Nederland wordt gebouwd. De overige 20 procent in Duitsland.

Wet- en regelgeving te stroperig

Wat zowel Brinke als Hoex opvalt, is dat veel varkenshouders willen investeren in duurzame stallen en innovatieve, emissiebeperkende maatregelen. 'Maar om een verleende vergunning met traditionele stalsystemen om te zetten in een nieuwe met bronaanpak gaat veel te langzaam. Wet- en regelgeving zijn veel te stroperig', stelt Brinke. 'Bovendien grijpt de omgeving elke aanvraag voor een nieuwe varkensstal aan om bezwaar aan te tekenen. Dat maakt het allemaal extra complex.'

Hoex hoopt ook dat er vlug versnelling komt in het kunnen bouwen van innovatieve varkensstallen. Luchtwassers noemt hij een noodzakelijk kwaad. Verder merkt Hoex dat varkenshouders bereid zijn om te investeren in mooie, zakelijke stalgevels. 'Dat doen ondernemers helemaal op eigen initiatief, omdat ze een keurig bedrijf willen hebben met een professionele uitstraling. Dat is hun visitekaartje.'

Maatvoering

Aan het welzijn van varkens worden de komende jaren hogere eisen gesteld. Ondernemers doen er goed aan daar bij nieuwbouw met de maatvoering rekening mee te houden, geeft Arno Steenbergen van Nijenkamp Stalinrichting in Lemelerveld aan. Zo gaat op vermeerderingsbedrijven het gesprek steevast over het vrijloopkraamhok, maar het gros investeert nog in een traditioneel kraamhok.

Eric Langens van Van Osch Uden verwacht dat dit zo blijft, zolang in Nederland niet bekend is wat de maatvoering wordt voor een vrijloopkraamhok. 'Bij een renovatieronde wordt dan de ruimte opnieuw ingedeeld met minder hokken.' In Duitsland is het vrijloopkraamhok per 2035 verplicht en richten beide firma's daar al regelmatig stallen mee in.

Verwarmde vloer

Bij gespeende biggen komt de sector terug van het volledig kunststofrooster, geeft Langens aan. Die biggen gedijen volgens de jongste inzichten beter op een vloer met een bol, verwarmd deel, met daarachter een driekantrooster en ervoor een kunststof- of composietrooster.

Zo'n hokinrichting vraagt twee extra putmuren. Dat maakt de bouw duurder, maar voor de biggen is het veel beter, zegt Langens. Bij de dragende zeugen signaleren Van Osch en Nijenkamp dat boeren steeds vaker investeren in groepshokkenin plaats van boxen met uitloop en dat voerstations daar in opmars zijn.

Bij vleesvarkens kijken varkenshouders vaak naar de concepten en laten zij zich leiden door de daarbij geldende eisen, aldus Steenbergen. In de praktijk betekent dat groepen van 20 of 40 vleesvarkens in een groot hok of in een geschakeld hok met deuren in de tussenschotten.

Gebruikte materialen

Bij renoveren betreft dat meestal de inrichting. 'Dan wordt de bestaande stalinrichting steeds vaker vervangen door gebruikte materialen', merkt Langens op.

Door de Stoppersregeling van het Actieplan Ammoniak (liep eind 2019 af) en de Subsidieregeling sanering varkenshouderij (SRV) is en komt veel en goed materieel beschikbaar. Renovatie staat vaak in het teken van het optimaliseren van de stal. Steenbergen: 'Wij zien vaak dat er dan naar het water in de stal wordt gekeken. Daar valt nog veel winst te halen. En bij het klimaat wordt geïnvesteerd in koeling op de luchtinlaat. Een relatief lage kostenpost met goede resultaten'.