Dierenarts pleit voor gestructureerd beoordelen longgezondheid

'Als Dierenartsencombinatie Zuidoost hechten wij al jarenlang veel waarde aan het onderzoeken van de longen van vleesvarkens aan de slachtlijn. Het levert waardevolle informatie op als je zelf de varkenslongen bekijkt en beoordeelt op letsels', benadrukt Hendrickx.

'Varkensslachterijen staan daar ook open voor en stimuleren het om de varkenshouder erbij te laten zijn. Zien is geloven en het motiveert om actie te ondernemen als de longgezondheid op zijn varkensbedrijf niet optimaal is. Het is een win-winsituatie voor zowel de varkenshouder als de slachterij op het behalen van extra rendement.'

Ceva Lung Program

De afgelopen anderhalf jaar zijn de mogelijkheden om slachtlijnonderzoek te doen weggevallen door de coronamaatregelen. 'Dat heeft een bredere uitrol van het Ceva Lung Program (CLP) wat vertraging opgeleverd', zegt Gert-Jan De Reus, salesmanager varkens bij Ceva Santé Animale.

'Maar onze expert Steven Van Colen heeft dit jaar al 30.000 longen van vleesvarkens beoordeeld en vastgelegd in de CLP-database. Via het universeel scoren van longafwijkingen van individuele varkens en in welke mate deze in het koppel voorkomen, kan hij met grote zekerheid aangeven welke ziekteverwekker de longproblemen veroorzaakt en wanneer ze ongeveer optreden. De standaard beoordelingsmethode maakt het mogelijk om resultaten van longscores van over de hele wereld met elkaar te vergelijken.'

Hendrickx is overtuigd van de meerwaarde van het gestructureerd scoren van letsels en littekens op longen. Het percentage pleuritis of pneumonie op de slachtbon geeft volgens hem veel te weinig informatie. Ook het niet horen van hoesten of het realiseren van een gemiddelde groei van 950 gram per dag is geen garantie op het niet hebben van schade door mycoplasma.

Varkens heeft altijd gelijk

'Slachtlijnonderzoek is daarom nuttig. Het dier aan de slachthaak heeft altijd gelijk en discussies kunnen worden uitgesloten. De diagnose is te bevestigen met bloedonderzoek en eventueel longhistologie, weefselonderzoek op de longen.'

Het in de tijd volgen van de longgezondheid bij bedrijven met luchtwegproblemen is voor de varkensdierenarts van vanzelfsprekend. 'Is Mycoplasma hyopneumoniae in het spel en is besloten om de varkens te vaccineren met een oneshotvaccin, dan wil je weten of het effect heeft. Drie keer per jaar slachtlijnonderzoek uitvoeren op een koppel varkens maakt dat zichtbaar. Is het resultaat onvoldoende, dan kan het moment van vaccineren worden aangepast of worden gestart met het verlagen van de infectiedruk door zeugen te vaccineren tegen mycoplasma.'

Altijd gecombineerde aanpak

De oplossing van een longprobleem zit volgens Hendrickx niet in een potje. Maar luchtwegproblemen bij varkens oplossen lukt ook niet met alleen goed management, een juist stalklimaat of een optimale hygiëne. 'Het is altijd een combinatie van maatregelen en de inspanning die op een bedrijf nodig is, verschilt. Bovendien komen er steeds meer technieken om het hoesten van varkens te monitoren. In de praktijk doen we met verschillende systemen ervaring op.'

Het enige nadeel van slachtlijnonderzoek is volgens De Reus dat het beoordelen van een koppel tijd en dus geld kost. Hendrickx beaamt dat. Het ritje naar de slachterij, het voorbereiden en plaatsnemen langs de slachtlijn, het beoordelen van het koppel en het uitwerken van de resultaten vergt uren.

Snel terugverdienen

'Maar zo'n investering verdien je snel terug als je zichtbaar vooruitgang boekt met bijvoorbeeld de aanpak van mycoplasma op je bedrijf. Monitoring via bloedonderzoek kost ook geld. Daarmee krijg je alleen inzicht of die kiem aanwezig is en in de infectiedruk op het vleesvarkensbedrijf, maar niet of en in welke mate de kiem longschade bij de varkens veroorzaakt.'

Slachtlijnonderzoek wordt vaak opgepakt als er een probleem op een varkensbedrijf is. De Reus en Hendrickx zijn er beiden van overtuigd dat het standaard minimaal twee keer per jaar longen beoordelen van een koppel varkenshouders extra inzicht en waardevolle informatie oplevert. Alleen al om de invloed van de seizoenen op de longgezondheid van bedrijven te volgen en de effecten ervan zoveel mogelijk uit te kunnen schakelen.

Betere vleeskwaliteit

Uit de wereld van vleesexperts hoort Hendrickx dat gezonde varkens een betere vleeskwaliteit hebben. 'Vakslagers in een nichemarkt weten precies van welke adresjes ze zulke varkens kunnen halen. Ze beweren dat deze dieren een betere verhouding tussen spier en spek hebben en dat de snijtextuur en malsheid van het vlees gunstiger zijn. De invloed van gezondheid op de vleeseigenschappen is helaas nog steeds onontgonnen gebied.'