'Perspectief of niet?'

Dat lukte vrij aardig, totdat onze premier Mark Rutte besloot dat het genoeg was geweest met de boerenacties. Al die opstoppingen, afval en brandend hooi op en naast de snelwegen is toch vrij irritant als hij 's avonds met intimi uit de Haagse bubbel tv kijkt.

Beter laat dan nooit Mark, je had ook Stroe als aanleiding kunnen nemen. Toen stonden er tienduizenden bezorgde boeren en buitenlui te schreeuwen voor erkenning van hun bestaan in Nederland. Nee, toen was je te druk met landbouwwoordvoerders in de Randstad te houden, omdat ze zogenaamd bedreigd zouden worden.

Gelukkig hield lang niet iedereen zich aan zijn dictaat. Terecht, want er heerste een ontspannen sfeer in de organisatie en bij de aanwezige bezoekers van deze indrukwekkende demonstratie. Teleurstelling en boosheid richting Den Haag, ja. Maar een dreigende sfeer was er nooit. De niet altijd even goed begrepen CDA'er Derk Boswijk heeft gewoon zijn werk kunnen doen en veel collega's gesproken, achter en voor de podiumhekken. En hij kon dat helemaal alleen.

Terug naar de kern: het juridisch gecreëerde stikstofprobleem. Onze beleidsmakers hangen de staat van de natuur alleen op aan stikstof. We laten alle andere invloeden, zoals onderhoud en grondwater, buiten beschouwing en focussen ons op de kritische depositiewaarde (KDW). Oftewel, zit de becijferde depositie onder deze KDW, dan gaat het prima met de betreffende natuur. Daarboven is het slecht gesteld.

Dit kan alleen maar in Nederland verzonnen worden en dat is ook zo. Geen enkel ander EU-land volgt deze lijn. Natuurlijk laten deze landen ons land haar gang gaan, want een gedecimeerde agrosector in Nederland komt ten goede aan hun eigen land en economie.

Tijdens crises ontstaan er ook mooie en nieuwe krachten, voor de stikstofcrisis is dat de G8. Als basis de organisatoren van Stroe, aangevuld met enkele andere ledenorganisaties die boeren vertegenwoordigen. Een bont gezelschap aan organisaties met dito leiders aan het roer. Weinig spelregels maar wel één missie: weg met dit onzinnige beleid.

Statement van Stroe

Het statement van Stroe is de basis en we gaan door totdat we tevreden zijn. Onder toeziend oog van hordes pers hebben we al een drietal vergaderingen erop zitten. En het gaat goed. Afstemmen en strategie bepalen, maar een vrije rol voor elke deelnemende organisatie.

Je merkt wel dat stikstof vooral een probleem is voor de niet-staldieren. Wij hebben als sector al veel ervaring met het wassen van de uitgaande lucht en het snel afvoeren van mest onder de roosters. Is het allemaal perfect? Zeker niet, maar voor ammoniak wel zeer effectief.

Pak je het integraal aan, dan zul je naar nieuwe stallen moeten overschakelen, met ook aandacht voor welzijn, CO2, fijnstof et cetera. En hier is behoefte aan. Uit onderzoek van de Producenten Organisatie Varkenshouderij (POV) bleek dat bijna de helft van de varkenshouders nieuwe stallen wil bouwen of grootschalig wil renoveren.

Hoge energie- en kunstmestprijzen

Door hoge prijzen voor energie en kunstmest is er toekomst voor deze integraal duurzame varkensstallen. Met aandacht voor alle maatschappelijke thema's en vooral een centrale rol in circulaire landbouw en mestverwaarding.

Twee derde van de varkenshouderijlocaties wordt door onze leden gezien als een locatie met toekomstperspectief. Het andere deel wordt met name beperkt door de aanwezigheid van bebouwing en in mindere mate door de natuur.

Iets minder dan de helft gaat tussen nu en tien à vijftien jaar stoppen met het houden van varkens. Op de helft van deze bedrijven is geen opvolger aanwezig.

Oplossingsrichtingen

Als je deze drie bovenstaande feiten overdenkt, zie je de oplossing voor ons deel van de klimaatopgave en kom je tot de volgende oplossingsrichtingen:

• Geef oudere varkenshouders de kans vervroegd te stoppen. Innoveer of saneer de vrijkomende locaties.

• Faciliteer blijvers verder te innoveren. Nieuwe integrale stallen met aandacht voor mens, dier en milieu. Maak deze stallen een onderdeel van de energie transitie en laat ze de kringloop verder sluiten door vraaggestuurde mest te produceren. Deze integrale aanpak zal lang niet altijd toepasbaar zijn in bestaande stallen. Een sloop- en herbouwregeling voor stallen zal versnelling kunnen bieden. En groei op deze locaties moet mogelijk blijven.

• Faciliteer afwaartse verplaatsing van varkenshouderijlocaties vanuit bebouwde omgeving en Natura 2000-gebieden.

• Maar zeker niet op de laatste plaats: het verdienmodel. We vragen niet om een eeuwige garantieprijs of iets dergelijks, maar dwing in de keten af dat er mét varkenshouders wordt gesproken en niet óver. Het gaat stapje voor stapje de goede kant op, maar voor de POV niet snel genoeg. De varkenshouder moet het nog steeds doen met het laatste restje marge in de keten. Soms is dat voldoende, maar vaak niet. Met deze dure duurzame stallen is dat niet meer verantwoord en moet een investerende varkenshouder een fatsoenlijke begroting kunnen maken om ook maar voor financiering in aanmerking te komen.

Actieprogramma Vitalisering Varkenshouderij

Bovenstaande punten zijn niet geheel nieuw. Veel onderwerpen zijn al jaren terug te vinden in ons Actieprogramma Vitalisering Varkenshouderij, waar ook ons ministerie aan mee heeft geschreven.

Nu maar hopen dat al onze handreikingen en ideeën die we de afgelopen periode hebben neergelegd zijn terug te vinden in de perspectiefbrief (herkansing voor landbouwminister Henk Staghouwer), die alweer handig door ambtenaren septemberbrief wordt genoemd.

Aan de POV zal het niet liggen. We blijven strijden voor een varkenshouderij met toekomst in Nederland. En daar twijfel ik geen moment aan.