Vier Brabantse varkenshouders plukken de vruchten van samenwerking

In de varkenshouderij is samenwerking vaak ver te zoeken en zeker om relaties aan te gaan voor de lange termijn. Varkenshouders hechten aan hun vrijheid, maar ze missen daardoor ook de voordelen van samenwerking. Varkenshouders Gert-Jan van Bergen, Peter Daandels, Ad van Duijnhoven en Paul van der Wielen trekken sinds 1996 intensief samen op. Hun band is gesmeed op de middelbare agrarische school in Oss.

'We werden vrienden en hebben veel gekaart en lol beleefd. Toen we allemaal met onze eigen bedrijven aan de slag gingen, zijn we elkaar wekelijks op blijven zoeken. We stimuleerden elkaar en zagen dat we samen doelen konden bereiken en van de weg erheen konden genieten. Ook stonden we krachtiger tegenover in- en verkopende partijen. Toen hebben we ons samenwerkingsverband Hobuco opgericht.'

Waarom willen jullie hierover vertellen?

'We houden er niet allemaal van om in de publiciteit te komen. Dat respecteren we van elkaar, maar we hebben wel vier verschillende ondernemingen, meningen en visies. Iedereen is vrij om te praten over zijn persoonlijke drijfveren en hoe hij op zijn varkensbedrijf te werk gaat. Met het gezamenlijk naar buiten treden, willen we positiviteit uitstralen en samenwerking in de varkensvleesproductieketen stimuleren. We staan als sector voor grote uitdagingen. Constructief met elkaar samenwerken vinden wij essentieel om die uitdagingen het hoofd te kunnen bieden.'

Voelen jullie je pioniers in het 'duurzaam samenwerken'?

'Samenwerken in de agrarische sector is niet zo heel bijzonder, maar wel in de varkenshouderij. Een tikkeltje uniek is het natuurlijk wel dat we al sinds 1996 samen optrekken. Ook onze gezinnen zijn daarin meegegroeid. Zo organiseren we een keer per jaar een gezamenlijke activiteit met onze vrouwen, kinderen en ondertussen ook hun partners en kleinkinderen. Met 31 man is dat een levendige boel en er wordt vooral veel gelachen.'

Wat is het succes van Hobuco?

'Elkaar blindelings vertrouwen, alles naar elkaar uit durven spreken, samen plezier maken en elkaar het beste gunnen, zoals de vrijheid van ondernemen.'

Tekst gaat verder onder kader.

Wat zijn de voordelen van samenwerking die tegenwoordig verdienmodellen worden genoemd?

'Het draaide ons inderdaad om het behalen van extra financieel voordeel door samen op te trekken. Het eerste succes werd de gezamenlijke voerinkoop bij één mengvoerproducent. Onze bedrijven waren toen allemaal in de regio Oss-Uden gesitueerd, nabij de voerfabriek van de boerencoöperatie CHV in Veghel. Daar konden we naast de bulkkorting zakendoen door met eigen transport al het voer voor onze varkens op te halen.

'Part of the deal was dat ook onze vrije jongen Ad, afscheid moest nemen van zijn voerleverancier. Toen we onze varkensbedrijven ontwikkelden, kalfde dat inkoopvoordeel af en is ieder voor zichzelf weer varkensvoeders in gaan kopen. Omdat we alles, dus ook de voerprijzen, met elkaar delen, staan we allemaal scherp in de markt. De inkoopkracht van ons vieren is gebleven.'

En het gezamenlijk verkopen van de varkens?

'Die stap om het aanbod van al onze varkens te bundelen volgde meteen. We houden allemaal niet van shoppen met onze varkens, omdat dat onrust op onze bedrijven geeft. Wij waren niet alleen op zoek naar de juiste prijs voor onze varkens, maar ook naar het maken van afspraken die wederzijds worden nagekomen.

'Intussen doen we al 26 jaar trouw zaken met één varkensslachter: Vion. We weten door alles wat er in die periode allemaal is gebeurd, wat we aan elkaar hebben. Daardoor is deze samenwerking in stand gebleven. De band van zakendoen is met de ontwikkeling van onze bedrijven meegegroeid.'

Kunnen jullie hier een voorbeeld van geven?

'In de loop van de jaren zijn er keuzes gemaakt over het al dan niet leveren in concepten. Peter is bijvoorbeeld Plus-boer en produceert biggen en vleesvarkens volgens de criteria van Good Farming Star. En hij heeft een ster van het Beter Leven-keurmerk. Maar wij drieën leveren al onze varkens bewust in het reguliere circuit. Omdat we intensief samenwerken met Vion, worden hier ook weleens proefballonnetjes opgelaten en wordt gevraagd hoe wij ertegenaan kijken. Mooi toch?'

Hebben jullie het vervoer van de eigen vleesvarkens overwogen?

'Jazeker. Want als je eraan rekent, zou ons dat financieel voordeel opleveren. Maar omdat je met z'n vieren bent bij het maken van een beslissing, komen ook de risico's in beeld. De planning op onze bedrijven zou worden verstoord als bijvoorbeeld onze chauffeur ziek wordt of de wachtrij bij de slachterij lang is. Dus dat idee hebben we al snel laten varen.'

Hoe werken jullie samen op het vlak van diergezondheid?

'Iedereen heeft zijn eigen dierenarts omdat het gaat om een vertrouwensband en de klik met de persoon. We zijn vier individuen en de bedrijfsomstandigheden zijn overal anders, maar we vormen ook aan dit front een eenheid. Daarom vergelijken we de gezondheidskosten van onze bedrijven en doen er ieder ons voordeel mee.'

Is opvolging een gezamenlijk issue?

'Bij drie van ons staan opvolgers klaar en gaat de bedrijfsontwikkeling door, ook al is de complexiteit om dat voor elkaar te krijgen flink toegenomen. Bij niemand van ons gaat het overigens om de meeste varkens houden, wel om toekomstgerichte bedrijven te hebben.

'Helaas is er zo veel onzekerheid over het milieubeleid en wat er allemaal aan dierenwelzijns- en klimaatmaatregelen op ons afkomt, dat ook jonge varkenshouders twijfelen om in te stappen. Ook het aantal varkenshouders dat mogelijk gebruik gaat maken van de aankomende stoppersregeling baart ons zorgen. Samenwerken kan een goede stimulans zijn om toch door te gaan met ondernemen in deze mooie sector.'

Hoe houden jullie je kennis op peil?

'We vangen allemaal wel wat op via verschillende informatiekanalen en bepraten allerlei onderwerpen tijdens ons wekelijkse avondje samen. We delen onze kennis en komen tot nieuwe inzichten. Heel onze samenwerkingsperiode is mest hét hoofdpijndossier gebleven, ondanks dat we varkensmest gebundeld aanbieden als het ons past.'

Houden jullie ook op andere manieren de schwung erin?

'We houden allemaal van uitdagingen aangaan en onze grenzen verleggen. Dus niet alleen op zakelijk en geestelijk vlak, ook sportief. Zo hebben we samen via BIG Challenge meegedaan aan Alpe D'HuZes in 2014. We gingen er helemaal voor en hebben toen met ons eigen team 60.000 euro opgehaald voor kankeronderzoek. Afgelopen september hebben we samen afgezien tijdens onze deelname aan het initiatief Ventoux3.

'Hiermee laten we zien dat varkenshouders en het agrarische bedrijfsleven maatschappelijk betrokken zijn. Boeren hebben op allerlei vlakken een belangrijke rol in de samenleving. Ook daar zijn wij trots op.'