Bertus Radstaak wil dikke nekken verminderen

Al ruim dertig jaar houden Bertus en Tineke Radstaak zeugen op hun bedrijf Morgenzon in het Gelderse Ruurlo. Dat zal ook de komende jaren nog zo zijn. ‘We hebben geen opvolger, maar het loopt lekker. En we hebben het dubbel gecheckt: ons bedrijf is geen piekbelaster en heeft alle vergunningen. Een geschikte locatie waar bijvoorbeeld een vleesvarkensbedrijf zijn eigen biggen kan produceren’, zegt Bertus Radstaak.

Het afleveren van goede, gezonde kwaliteitsbiggen is voor Radstaak het hoofddoel. Vandaar onder andere de keuze voor eigen aanfok van zeugen. Zo wordt de insleep van ziekten zoveel mogelijk voorkomen. Verder krijgen de biggen in overleg met de vaste afnemers de juiste vaccinaties. Dat zijn al jarenlang vaccinaties tegen circo, mycoplasma, PRRS en PIA.

Tot vier jaar geleden gebeurde het vaccineren tegen circo, mycoplasma en PRRS met de naald. Omdat de grootste vaste afnemer van de biggen opmerkte dat er toch wel wat veel biggen waren met dikke nekken, is Radstaak overgeschakeld naar naaldloos vaccineren. ‘Want we houden van een goede relatie met onze afnemers. Het voorkomen van de dikke nekken was de enige reden. De bescherming tegen circo, mycoplasma en PRRS was goed.’

Bij de overschakeling bleef alleen het PIA-vaccin nog over. Toen dat ook beschikbaar kwam voor naaldloze toediening is de zeugenhouder daarop overgestapt. ‘Het lijkt goed uit te pakken.’

Alle vier de vaccins worden met twee apparaten toegediend. Eén apparaat heeft een dubbele kop, het andere een enkele. Het PIA-vaccin wordt opgelost in het circovaccin en kan zodoende met een IDAL met enkele kop toegediend worden. PRRS- en mycoplasma-enting gaan via de dubbele kop. Bij het vaccineren tilt één persoon de biggen op en een ander geeft links en rechts de vaccinaties. Daarbij komen de gemengde vaccins achter het oor. Radstaak: ‘Dat is de beste plek voor deze vaccins, is ons verteld.’

Door de overstap naar het naaldloos vaccineren is de werkwijze aangepast. Voorheen kregen de biggen drie vaccins met de naald toegediend. Eén persoon gaf die via twee injecties – waarbij er dan één was gemengd – aan beide zijden van de nek. Er waren steeds twee personen aan het vaccineren. ‘De nieuwe werkwijze is minder belastend’, vindt Radstaak. ‘Mede omdat de biggen het PIA-vaccin nu ook naaldloos krijgen toegediend. We weten nu zeker dat je iedere big vaccineert. Dat draagt bij aan de betere bescherming tegen PIA.’

Geen problemen met kraamstalberigheid

De biggen merken volgens Radstaak nauwelijks iets van de vaccinaties. ‘Ze gaan na het vaccineren gewoon bij de zeug drinken. We zien na het vaccineren ook nooit een big in shock, dat hadden we in het verleden weleens. En doordat de biggen er geen last van hebben, blijven ze goed drinken en zijn er ook geen problemen met kraamstalberigheid bij de zeugen.’

Dat de biggen nauwelijks last hebben van het vaccineren, komt volgens de varkenshouder doordat bij naaldloos vaccineren veel minder oplosmiddel nodig is. En juist dat oplosmiddel kan bij biggen een entreactie geven. De biggen nemen dit kleine volume bij naaldloos vaccineren op via de huid en de lymfeknopen, bij vaccineren met een groter volume ontstaat in een groter gebied schade.

De naaldloze toediening van de vaccins voorkomt tegelijkertijd dat er overdracht van ziektekiemen via de naald van de ene naar de andere big of naar een andere toom is. ‘Bij vaccineren met de naald moet je de naalden wisselen. Dat is nu niet meer nodig.’

Het vaccineren van de zevenhonderd biggen gaat met vier personen in zo’n drie uur tijd, waarbij de dieren ook nog een oraal vaccin tegen speendiarree in de bek krijgen. ‘Dan zijn we in één keer klaar en hoeven we de biggen ook maar één keer op te pakken’, zegt Radstaak. ‘Verder gebruiken we alleen nog een naald voor de ijzertoediening. Die hoeveelheid is wat groot om naaldloos toe te dienen.’