Blog

'Voed microbioom goed'

Gezondheid Toine Cruijsen 21 dec 2023 om 08:30uur

In en op het varken zitten veel micro-organismen zoals bacteriën, virussen en gisten. Samen worden ze het microbioom genoemd. De samenstelling van microbenmix op de huid is anders dan bijvoorbeeld in de mond of in de darm en we praten over hetzelfde als we het hebben over huid-, mond- of darmflora.

Het microbioom in de darm heeft een belangrijke functie in de bescherming tegen ziekteverwekkers en bij de vertering. Via een webinar werden dierenartsen daarover bijgepraat door hoogleraar Richard Ducatelle van de Universiteit Gent. Bij een gezonde darmflora zit de darm als het ware vol goede bacteriën. Ziekteverwekkers krijgen geen kans in het verteringskanaal om te gaan groeien en het dier ziek te maken. Bij diarree door clostridium, salmonella of coli is die balans verstoord en hebben 'slechte' bacteriën de darm bevolkt.

Een verstoring van de darmflora kan het dier al ziek maken. PIA is daar een voorbeeld van. De PIA-bacterie veroorzaakt in biggen zonder microbioom namelijk geen schade, maar bij oudere varkens wel. De schade ontstaat doordat de PIA-bacterie de samenstelling van de microbenmix verstoort. Gezonde bacteriën produceren in de darm onder andere boterzuur, wat weer de energiebron is voor darmcellen. Door het wegvallen hiervan en de productie van het giftige H2S (rotte-eierengas) door verkeerde bacteriën raakt de darm beschadigd en worden dieren ziek.

Zowel de voersamenstelling als de voerhoeveelheid bepaalt voor een belangrijk deel de samenstelling van het microbioom. Zo zijn vezels uitermate belangrijk als brandstof voor de productie van het voor de darmen belangrijke boterzuur en raakt door wisselde voeropnames de microbenbalans uit het evenwicht. Dan kan aanwezige PIA-bacterie toeslaan.

Ook antibiotica kunnen de microbenbalans ernstig verstoren waardoor ziekteverwekkers toe kunnen slaan. Clostridium difficile bij pasgeboren biggen waarvan de zeugen onlangs zijn gekuurd, is daar een voorbeeld van. Ook bij mensen is deze ziekte bekend en worden patiënten soms behandeld met darmbacteriën van gezonde mensen, ingebracht via een sonde voorbij de maag.

Geen lekkere gedachte misschien zo vlak voor kerst en de rijkgevulde kerstdis. Maar laat u niet bang maken: ieder individu heeft zijn eigen microbioom dat mee verandert met het eetpatroon. Fijne dagen en eet smakelijk.

Toine Cruijsen
varkensdierenarts MSD Animal Health Benelux