Hectare graan per duizend varkens besparen met Lawsonia-aanpak

Voor haar promotieonderzoek aan de Universiteit van Kopenhagen legde Susanne Leth Musse het zuivere effect bloot van het vaccineren tegen Porcine Intestinal Adenomatosis (PIA) in de Deense praktijk. Ze voerde op twee goed presterende vleesvarkensbedrijven in Denemarken met een SPF-status waar Lawsonia intracellularis circuleert, een side by side-trail uit.

Dat houdt in dat alle omstandigheden voor de varkens gelijk zijn tijdens de proef. De enige variatie is dat de helft van de varkens een injectie met een lawsonia vaccin van MSD Animal Health krijgt en de andere helft niet. Musse voerde het onafhankelijke onderzoek uit in samenwerking met diverse wetenschappers van de Universiteit van Kopenhagen en de Deense Raad van Landbouw en Voedsel.

Op een bedrijf zijn 52 hokken met in totaal 2.184 varkens gevolgd in het traject van 30 tot 115 kilo levend gewicht en bij het andere bedrijf 50 hokken met 2.254 dieren. De helft van die dieren kreeg voor het spenen een injectie tegen circo en mycoplasma gemengd met lawsonia. De andere helft is alleen gevaccineerd tegen circo en mycoplasma.

Drie keer wegen

Elk varken met oortransponder werd bij het spenen gewogen, bij de opleg in de vleesvarkensstal en vlak voor het afleveren van de eerste varkens uit de proefgroepen. Ook werd de voergift per hok bijgehouden. 'Zo is de variatie in groei en voerconversie tussen hokken met gevaccineerde varkens of controledieren zuiver in beeld te brengen', zegt Nico Wertenbroek, Technical Manager Swine bij MSD Animal Health.

'Zo bleek de gemiddelde voerconversie door de PIA-vaccinatie op beide bedrijven gunstiger te worden, met respectievelijk 0,05 en 0,09. Dit komt overeen met een besparing van 1 hectare graan per duizend varkens. Dit is waarschijnlijk nog een onderschatting omdat, toen de eerste varkens naar het slachthuis gingen, de proef is geëindigd en alles is gewogen. De mindere varkens bleven dus nog enkele weken liggen, voordat ze slachtrijp waren', legt Wertenbroek uit.

Lagere voer- en mestkosten

In de Nederlandse situatie komt dat volgens de Technical Manager Swine overeen met 5 en 9 kilo voer dat een varken minder opneemt tot het afleveren naar de slachterij. 'Naast lagere voerkosten en een iets geringer waterverbruik daalt de mestproductie waardoor de mestkosten ook iets lager uitvallen', becijfert hij. 'Zeker bij hoge voer- en mestprijzen is een PIA-vaccinatie economisch aantrekkelijk.'

Voor de gemiddelde groei op de twee Deense vleesvarkensbedrijven werd een vergelijkbaar beeld gevonden. De tegen PIA-gevaccineerde dieren groeiden gemiddeld respectievelijk 31 en 43 gram per dag meer dan de controledieren, terwijl de variatie in groei afnam. 'De staart, het ondereind van een koppel, bepaalt de doorstroomsnelheid van een afdeling met vleesvarkens en het rendement per varken en plaats', benadrukt Wertenbroek.

'Door via een zekere PIA-vaccinatie te sturen op meer uniforme koppels zijn voerschakelingen beter op het juiste moment te maken, groeien varkens soepeler door, ontwikkelen ze zich sneller en wordt het makkelijker meer dieren in het ideale gewichtstraject te leveren. Oftewel: je krijgt meer grip op de productieflow van het vleesvarkensbedrijf', licht de Technical Mager Swine toe.

Situatie in Nederland

In Nederland zijn bij twintig varkensbedrijven vaccinatieresultaten verzameld. Op enkele hiervan is ook dit soort side by side-proeven uitgevoerd met het wel en niet vaccineren tegen PIA met een injectie. 'Ook bij overwegend andere genetica dan die in Denemarken worden ingezet, bleken de resultaten op dezelfde lijn te liggen', stelt Wertenbroek. 'De gemiddelde groei steeg met 39 gram per dag en de voerconversie viel 0,09 gunstiger uit in het voordeel van de vaccingroepen.'

Volgens de MSD'er is het niet voor niets dat in Nederland al 30 tot 35 procent van de biggen wordt gevaccineerd tegen PIA, blijkt uit marktonderzoek. Rond de 75 tot 80 procent wordt uitgevoerd met een (naaldloze) injectie met een vaccin tegen lawsonia.

In de praktijk verschilt de vaccinatiestrategie volgens Wertenbroek: 'In de meeste gevallen spreken vleesvarkenshouders met hun vermeerderaar af dat die de biggen op drie weken vaccineert en combineert met andere vaccinaties, zodat er geen extra arbeid is. Anderen vaccineren kort na opleg van de vleesbiggen. Varkenshouders zien dat het de prijs en het arbeid waard is door de consistent betere technische resultaten.'

De darmbacterie Lawsonia intracellularis kan bij 90 tot 100 procent van alle vleesvarkens wereldwijd in het bloed met antistoffen worden aangetoond. De klinische (zichtbare) en subklinische (onzichtbare) effecten van deze veroorzaker van PIA leiden tot grote economische verliezen en hebben invloed op het welzijn van de varkens.