NAJK-bestuurder Wendy Kicken: 'Mijn ambitie reikt aan die van Femke'

Wendy Kicken is dagelijks bestuurder bij het Nederlands Agrarisch Jongeren Kontak (NAJK) met de portefeuilles pluimvee-, varkens- en kalverhouderij. Na een inspannend en constructief ochtendoverleg in Utrecht is ze afgezakt naar Den Bosch. 'Vanuit de pluimveehouderij probeer ik samen met partijen als de Dierenbescherming, LTO Nederland en het ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur mee te denken in de voorbereiding om een algemene maatregel van bestuur (AMvB) op te stellen omtrent dierenwelzijn.'

'In de ogen van de hoofdtafelleden van het Convenant dierwaardige veehouderij is dat een onderdeel van het totaalpakket dat bestaat uit het convenant, de AMvB en de oprichting van een onafhankelijke autoriteit', vertelt de Zuid-Limburgse. 'In dezelfde overleggen over een dierwaardige varkenshouderij is het Tim van der Mark die de inhoudelijke expertise levert en onze NAJK-visie inbrengt.'

Hoe bent u bij het NAJK beland?

'Na mijn studie Technische Bedrijfskunde werkte ik op de exportafdeling bij een producent van jongdiervoeders in Sittard. Daarnaast werkte ik thuis mee op ons pluimveebedrijf met akkerbouw. Eind 2022 ben ik volledig op ons familiebedrijf aan de slag gegaan en kreeg ik meer ruimte om mezelf te ontplooien.'

'Een bestuurlijke functie in de agrosector en iets met jonge ondernemers zou mij prima passen. Ik keek rond bij regionale en provinciale AJK's, toen de vacature dagelijks bestuurder bij het NAJK vrijkwam. Ik herkende mij helemaal in de functieomschrijving en ben op 30 maart 2023 gekozen door de leden.'

Wat zijn uw kwaliteiten?

'Ik ben inhoudelijk sterk, heb een flinke dossierkennis en ben leergierig, verbindend, ambitieus en pittig. En ik doe er alles aan om het verenigingsgevoel van het NAJK te versterken en de zichtbaarheid en stem van jonge boeren door te laten klinken. Zij zullen de komende decennia actief zijn en onder meer vorm geven aan de intensieve veehouderijsectoren van de toekomst.'

Heeft u affiniteit met varkens?

'Ik ben begaan met de hele agrarische sector, maar mijn expertise en hart ligt bij de pluimveehouderij. Mijn kennis over de varkenshouderij groeit wel met de dag. Zo ben ik bij een plaatselijke varkenshouder op werkbezoek geweest en kan ik altijd schakelen met mijn bestuursvoorganger en varkenshouder Tim van der Mark.'

'Veel inspiratie krijg ik van de bijeenkomsten van onze klankbordgroep met jonge varkenshouders. Die voeden me onder andere met zaken waar ze tegenaan lopen in hun regio. Daarnaast werk ik veel samen met bijvoorbeeld de Producentenorganisatie Varkenshouderij (POV).'

Is de varkenskrimp zorgelijk?

'Natuurlijk is een extra hap nemen uit de varkenshouderij een punt van zorg. Vergrijzing zorgde altijd al voor een kleinere varkenssector, maar de opkoopregelingen versnellen dat. Jammer genoeg zie ik ook hightechbedrijven verdwijnen, terwijl het opzetten van een nieuw of eigen varkensbedrijf als zij-instromer bijna niet te doen is. Wel dient er voldoende kritische massa in de varkensvleesproductieketen over te blijven met een goed verdienvermogen voor iedere schakel.'

Wat is een goed verdienmodel?

'De Nederlandse varkenshouderij blinkt uit in flexibiliteit, innovatiekracht en ondernemerslust. Overblijvers spelen in samenspraak met partijen in de keten in op de eisen aan onder meer stalemissies en dierenwelzijn. Extra aandacht is in mijn ogen nodig voor de financiering; het moet draagbaar zijn voor de blijvende ondernemers en jongeren die een bedrijf voort willen zetten. Worden jongeren niet gekoesterd, dan is er over tien jaar een tekort aan boeren.'

Wat kenmerkt de varkenssector?

'Varkenshouders staan er constructief in om in beweging te komen als de maatschappij wil dat het op een andere manier moet gebeuren. Wel moet het verantwoord en geleidelijk gaan. Voorlopers hebben bijvoorbeeld al geïnvesteerd in andere vormen van kraamhokken of een tweesterrenconcept, terwijl de markt er nog niet rijp voor was. Dit soort innovators kietelen de sector vooruit, maar betalen leergeld door met vallen en opstaan kennis en ervaring op te bouwen. Zo kunnen ontwikkelingen in een stroomversnelling komen als consumenten voor extra dierenwelzijn gaan betalen.'

'Zichtstallen vind ik ook een ijzersterk initiatief. Framing en de afstand tot de varkenshouderij worden daardoor verkleind. Bedrijven laten zien hoe het er in de sector aan toe gaat en waar die zich naartoe beweegt.'

Hoe gaat de sector eruitzien?

'Dat is een lastige vraag, omdat talloze factoren invloed kunnen hebben op de ontwikkeling van de sector. Denk aan het eventueel uitbreken van Afrikaanse varkenspest. De klassieke variant heeft in 1997/1998 ook veel teweeggebracht, zoals een flinke afname van het aantal bedrijven, professionalisering en schaalvergroting.'

'Over twintig jaar ziet de varkenshouderij er ook weer totaal anders uit door de groeiende aandacht voor dierwaardigheid en de klimaatimpact. Hiervoor moeten varkenshouders hun ogen niet sluiten. Bovendien blijkt uit een enquête dat 95 procent van de boeren kiest voor het houden van minder dieren in een marktgericht concept met toegevoegde waarde als ze daarmee hetzelfde of meer kunnen verdienen. Een beter dierenwelzijn is gezonder voor het dier, het verlaagt de werkdruk en neemt wat kopzorgen van de varkenshouder weg.'

Welke marktkansen ziet u?

'Consumenten zullen steeds minder vlees gaan eten en bewust kiezen voor kwaliteit. Ze zijn bereid om te betalen voor vlees uit de regio en van dieren die een goed leven hebben gehad. Varkenshouders moeten samen met ketenpartijen durven experimenteren om onderscheidende concepten in de markt te zetten. Jonge varkenshouders zijn leergierig en innovatief en houden van uitdagingen, maar er moet wel iets te kiezen zijn en het moet bij je passen. Produceren voor de wereldmarkt is topsport, maar dat geldt ook voor iemand die zich verbindt aan een retailconcept of zich op de biologische markt begeeft.'

Lost het mestprobleem op?

'Eerst verergert het door de afbouw van derogatie. De insteek moet zijn om de bodem te voeden met wat deze nodig heeft en los te komen van kuubs keer euro's. Renure als kunstmestvervanger en mestwerking zijn nodig, net zoals de medewerking van de overheid en andere betrokkenen bij onder meer het verlenen van vergunningen. Uiteindelijk zullen we het mestprobleem samen moeten zien op te lossen.'

Inspireert het bestuurswerk?

'Enorm. Op een reisdag combineer ik zoveel mogelijk activiteiten en is het flink aanpoten. Hierna heb ik bijvoorbeeld nog een overleg en volgens mijn planning ben ik rond 21.00 uur thuis. Vanmorgen vertrok ik om 6.30 uur en twee tot drie dagen per week ben ik ermee bezig. Dat is de consequentie van mijn rol als dagelijks NAJK-bestuurder en portefeuillehouder. Maar ik heb er ontzettend veel plezier in en krijg er veel voor terug. Met het uitdragen van één boerengeluid draag ik mijn steentje bij aan de toekomst voor agrarisch Nederland. Gas erop.'